Język to narząd, który pełni nie tylko funkcję mowy i trawienia, ale jest także znakomitym wskaźnikiem stanu zdrowia całego organizmu. Od wieków w medycynie naturalnej i klasycznej język postrzegano jako lustro wewnętrznych organów i procesów metabolicznych. Obserwacja jego wyglądu, koloru, kształtu, wilgotności czy obecności nalotów dostarcza cennych informacji diagnostycznych. Normalnie język powinien być różowy, wilgotny i pokryty cienką warstwą fizjologicznego nalotu. Zmiany takie jak zaczerwienienie, obrzęk, białawy, żółty lub brązowy nalot, spękania czy bolesne nadżerki mogą świadczyć o różnych schorzeniach. Biały nalot często pojawia się przy infekcjach jamy ustnej, grzybicy czy odwodnieniu. Żółty nalot może wskazywać na choroby wątroby, zaburzenia trawienia czy przewlekłe palenie papierosów. Silne zaczerwienienie to możliwy objaw niedoboru witamin z grupy B lub chorób zakaźnych. Język malinowy jest charakterystyczny dla płonicy, a bardzo wygładzony może świadczyć o anemii z niedoboru żelaza. Spękania bywały opisywane jako objaw niedoborów mineralnych, ale mogą też występować fizjologicznie. Suchy język świadczy o odwodnieniu, natomiast nadmierna wilgotność wraz z opuchlizną może być skutkiem problemów hormonalnych. Diagnostyka w chorobach dotyczących języka opiera się na obserwacji, wywiadzie oraz dodatkowych badaniach krwi i mikrobiologicznych. Rozpoznanie różnicowe obejmuje infekcje bakteryjne i grzybicze, alergie kontaktowe, zmiany nowotworowe, choroby autoimmunologiczne czy skutki uboczne leków. Leczenie zależy od przyczyny – w przypadku infekcji stosuje się antybiotyki lub leki przeciwgrzybicze, przy niedoborach suplementację, a w chorobach przewlekłych terapię przyczynową. Niefarmakologicznie istotna jest higiena jamy ustnej, regularne wizyty stomatologiczne, odpowiednia dieta i unikanie używek. Rokowanie zależy od źródła problemu, jednak wiele zmian na języku ustępuje po wdrożeniu odpowiedniego leczenia ogólnego lub miejscowego. Profilaktyka polega na dbaniu o higienę jamy ustnej, zdrowej diecie i szybkim reagowaniu na nietypowe zmiany. Pacjenci często pytają, czy wygląd języka może być pierwszym objawem poważnej choroby – rzeczywiście, język nierzadko sygnalizuje niedobory czy schorzenia ogólnoustrojowe jeszcze przed pojawieniem się innych objawów. Nowoczesne badania nad mikrobiomem jamy ustnej wskazują także na związek wyglądu języka i jego biofilmu ze zdrowiem jelit i układu immunologicznego.
