Witaminy to niezbędne związki organiczne uczestniczące w kluczowych procesach metabolicznych, a ich rola w utrzymaniu zdrowia jest nieoceniona. W ostatnich latach wiele uwagi medycyna i dietetyka poświęcają witaminie D, która znana jest głównie z wpływu na gospodarkę wapniowo-fosforanową i zdrowie kości, a współczesne badania pokazują coraz więcej jej pozytywnych działań. Historia badań nad witaminą D rozpoczęła się w XX wieku, kiedy odkryto jej rolę w zapobieganiu krzywicy u dzieci. Obecnie wiadomo, że witamina ta pełni funkcje znacznie szersze – wspiera układ odpornościowy, zmniejsza ryzyko infekcji, wpływa na funkcjonowanie mięśni, a także poprawia samopoczucie psychiczne. Coraz więcej dowodów wskazuje na jej korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy poprzez obniżanie ryzyka miażdżycy, nadciśnienia i chorób serca. W badaniach naukowych podkreśla się również rolę witaminy D w zmniejszaniu ryzyka cukrzycy typu 2 i niektórych nowotworów. Objawy niedoboru obejmują osłabienie, bóle mięśni, częste infekcje, problemy ze snem i obniżony nastrój. Diagnostyka polega na badaniu poziomu 25(OH)D we krwi, które najlepiej wykonywać w miesiącach jesienno-zimowych, kiedy dostęp do naturalnego światła słonecznego jest ograniczony. Leczenie niedoboru polega na suplementacji, dostosowanej do wieku, masy ciała i poziomu witaminy. Rokowanie przy odpowiedniej suplementacji jest dobre, natomiast przewlekły niedobór zwiększa ryzyko wielu chorób cywilizacyjnych. Profilaktyka obejmuje ekspozycję na słońce, dietę bogatą w tłuste ryby, jaja i produkty mleczne oraz stosowanie suplementów w okresach zwiększonego zapotrzebowania. Pacjenci często pytają, czy suplementacja może być niebezpieczna – warto pamiętać, że przedawkowanie witaminy D prowadzi do hiperkalcemii, dlatego suplementy należy dawkować zgodnie z zaleceniami lekarza. Nowoczesne badania kliniczne wskazują również, że witamina D może wspierać leczenie depresji i zaburzeń odporności, co otwiera nowe możliwości terapeutyczne.
