Kordocenteza, znana również jako punkcja żyły pępowinowej, to specjalistyczne badanie prenatalne polegające na pobraniu próbki krwi płodu bezpośrednio z pępowiny w celu diagnostyki genetycznej, hematologicznej i infekcyjnej. Historia kordocentezy sięga lat 80. XX wieku, kiedy po raz pierwszy zastosowano tę metodę u kobiet ciężarnych z podejrzeniem chorób płodu. Zabieg przeprowadza się pod kontrolą ultrasonografii – cienką igłę wprowadza się przez powłoki brzuszne matki i macicę do jednej z naczyń pępowinowych. Wskazania do kordocentezy obejmują podejrzenie ciężkich chorób genetycznych, oceny anemii płodu, konfliktu serologicznego, zakażeń wewnątrzmacicznych, a także przy wątpliwych wynikach wcześniejszych badań prenatalnych. Czynniki ryzyka obejmują zaawansowany wiek matki, dodatni wywiad rodzinny w kierunku chorób genetycznych oraz nieprawidłowe obrazy USG. Objawy u matki po zabiegu to niewielki ból brzucha, skurcze lub plamienie, natomiast poważne powikłania, choć rzadkie, mogą obejmować poronienie, zakażenie wewnątrzmaciczne czy przedwczesne pęknięcie błon płodowych. Diagnostyka z krwi płodu dostarcza informacji na temat kariotypu, poziomu hemoglobiny, infekcji wirusowych i metabolicznych. Rozpoznanie różnicowe dotyczy odróżnienia wskazań do kordocentezy od mniej inwazyjnych badań, takich jak amniopunkcja czy biopsja kosmówki. Leczenie w ramach kordocentezy może polegać nie tylko na badaniu, ale również na wykonaniu transfuzji wewnątrzmacicznej w ciężkiej anemii płodu. Rehabilitacja pacjentki polega na monitorowaniu stanu płodu i matki po zabiegu, odpoczynku i kontrolnych badaniach. Rokowanie zależy od przyczyny wykonania – w wielu przypadkach kordocenteza pozwala uratować życie dziecka dzięki wczesnemu wykryciu anemii czy zakażeń. Profilaktyka wtórna obejmuje wykonywanie tego badania tylko w wyraźnych wskazaniach i przez doświadczonych lekarzy. Pacjentki często pytają, czy kordocenteza jest bolesna – zabieg przypomina amniopunkcję i wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, a dyskomfort jest umiarkowany. Nowoczesna ultrasonografia i cienkie igły znacznie poprawiły bezpieczeństwo procedury. Kordocenteza jest więc badaniem o dużym znaczeniu w diagnostyce prenatalnej, umożliwiającym dokładną ocenę stanu płodu w sytuacjach wymagających interwencji medycznej.
