Koronawirus a jelita – czy wirus może namnażać się w układzie pokarmowym?

Koronawirus SARS-CoV-2 wywołujący chorobę COVID-19 jest przede wszystkim znany jako wirus atakujący układ oddechowy, jednak coraz częściej badania naukowe wskazują, że ma on także istotny wpływ na funkcjonowanie układu pokarmowego, w szczególności jelit. Receptory ACE2, które umożliwiają wirusowi wnikanie do komórek, występują nie tylko w płucach, ale także w enterocytach czyli komórkach wyścielających jelita, co powoduje, że istnieje realna możliwość namnażania się koronawirusa w przewodzie pokarmowym. Już na początku pandemii odnotowano liczne przypadki pacjentów zgłaszających objawy takie jak biegunka, nudności, bóle brzucha czy utrata apetytu, które poprzedzały lub współwystępowały z typowymi symptomami oddechowymi. Analizy próbek kału wykazały, że materiał genetyczny wirusa może być obecny w przewodzie pokarmowym przez kilka tygodni, co sugeruje nie tylko możliwość aktywnej replikacji, ale także potencjalne ryzyko dróg zakażenia fekalno-oralnych. Objawy ze strony jelit mogą występować zarówno u osób z łagodnym, jak i z ciężkim przebiegiem COVID-19 i często prowadzą do odwodnienia oraz zaburzeń elektrolitowych, które stanowią dodatkowe zagrożenie dla pacjentów. Diagnostyka obejmuje analizę kliniczną oraz w niektórych przypadkach badania laboratoryjne stolca w kierunku wirusa, a różnicowanie powinno uwzględniać inne infekcje jelitowe, zatrucia pokarmowe czy choroby przewlekłe takie jak nieswoiste zapalenia jelit. Leczenie polega głównie na terapii objawowej – uzupełnianiu płynów, właściwej diecie oraz stosowaniu leków zmniejszających biegunkę czy nudności, zawsze pod kontrolą lekarza, aby nie maskować poważniejszych powikłań. U części pacjentów konieczne jest monitorowanie funkcji wątroby i nerek, ponieważ COVID-19 może prowadzić do wielonarządowych zaburzeń. Niefarmakologiczne metody obejmują dbanie o higienę rąk, bezpieczne przygotowywanie posiłków i unikanie wspólnego korzystania z naczyń. Rokowanie zwykle jest dobre, ale u osób starszych i pacjentów z chorobami przewlekłymi objawy ze strony układu pokarmowego mogą nasilać przebieg choroby. Profilaktyka pierwotna polega na minimalizowaniu ryzyka zakażenia poprzez szczepienia przeciw COVID-19, natomiast profilaktyka wtórna to szybka reakcja na pojawiające się objawy jelitowe i właściwe leczenie odwodnienia. Pacjenci często pytają, czy wirus przenosi się także przez jedzenie – obecnie nie ma dowodów na takie zakażenia, ale higiena przygotowania żywności pozostaje ważna. Najnowsze badania koncentrują się na roli mikrobioty jelitowej w przebiegu COVID-19 oraz na możliwościach wspierania odporności poprzez probiotyki. Wskazuje się, że równowaga flory jelitowej ma znaczenie dla odpowiedzi immunologicznej i może warunkować przebieg choroby. Dla pacjentów praktyczną radą jest dbanie o odpowiednią dietę bogatą w błonnik, nawadnianie organizmu oraz przestrzeganie zasad higieny, co może zmniejszać ryzyko zakażenia i łagodzić objawy.