Krioglobulinemia to choroba polegająca na obecności w surowicy krwi białek zwanych krioglobulinami, które wytrącają się w niskiej temperaturze i prowadzą do różnorodnych zaburzeń układu krążenia, nerwowego i narządów wewnętrznych. Historia badań nad krioglobulinem sięga połowy XX wieku, kiedy odkryto, że niektóre globuliny mają tendencję do żelowania w warunkach niskiej temperatury, co może wywoływać objawy kliniczne. Choroba dzieli się na trzy typy – krioglobulinemię mieszaną typ I, II i III, które różnią się rodzajem zaangażowanych immunoglobulin oraz przyczynami wystąpienia. Do najczęstszych przyczyn należą przewlekłe zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C, choroby autoimmunologiczne jak toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów, zespół Sjögrena czy chłoniaki i szpiczaki. Czynniki ryzyka to nosicielstwo HCV, przewlekłe stany zapalne, nowotwory układu krwiotwórczego, a także predyspozycje genetyczne. Objawy krioglobulinemii są bardzo zróżnicowane i zależą od zaawansowania choroby – obejmują zmiany skórne jak siność, plamica, owrzodzenia, bóle i obrzęki stawów, przewlekłe zmęczenie, zaburzenia czucia, neuropatie, a także objawy zajęcia nerek takie jak krwiomocz i białkomocz wskazujący na zapalenie kłębuszków nerkowych. Przebieg choroby może być przewlekły i nawracający, a powikłania obejmują niewydolność nerek, uszkodzenia nerwów obwodowych i poważne zaburzenia krążenia. Diagnostyka obejmuje badania krwi w kierunku obecności krioglobulin, ocenę parametrów zapalnych, badanie na obecność HCV, badania immunologiczne, biopsję skóry lub nerki w celu oceny zajęcia narządowego. Rozpoznanie różnicowe obejmuje inne choroby autoimmunologiczne, zapalenia naczyń i choroby hematologiczne. Leczenie krioglobulinemii zależy od przyczyny i nasilenia objawów – u pacjentów z infekcją HCV stosuje się nowoczesne leki przeciwwirusowe, w chorobach autoimmunologicznych korzysta się z glikokortykosteroidów i leków immunosupresyjnych, takich jak rytuksymab czy cyklofosfamid. W przypadku ciężkich objawów stosuje się plazmaferezę, czyli mechaniczne usuwanie krioglobulin z osocza. Dodatkowo leczenie wspomagające obejmuje leki przeciwbólowe, profilaktykę infekcji i odpowiednią dietę nerkową. Rokowanie zależy od choroby podstawowej – w przypadku skutecznego leczenia HCV objawy mogą ustąpić, a w chorobach autoimmunologicznych przebieg jest przewlekły i wymaga stałej kontroli. Profilaktyka obejmuje unikanie niskich temperatur, kontrolę chorób przewlekłych, wczesne wykrywanie infekcji i systematyczne wizyty lekarskie. Pacjenci często pytają, czy krioglobulinemia jest chorobą uleczalną – odpowiedź brzmi, że w wielu przypadkach możliwe jest opanowanie objawów, a dzięki szybkiemu rozwojowi terapii przeciwwirusowych i immunosupresyjnych perspektywy leczenia znacząco się poprawiają.
