Lamblioza, nazywana również giardiozą, to choroba pasożytnicza wywołana przez pierwotniaka Giardia lamblia zasiedlającego przewód pokarmowy człowieka. Patogen ten występuje na całym świecie i szczególnie często powoduje zakażenia w krajach o niskim poziomie higieny, jednak nie jest rzadkością również w Europie. Lamblie przenoszą się drogą pokarmową – do zakażenia dochodzi poprzez spożycie wody lub jedzenia zanieczyszczonego cystami pasożyta bądź w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną. Epidemiologicznie lamblioza stanowi jedną z głównych przyczyn biegunek pasożytniczych, szczególnie wśród dzieci i osób z obniżoną odpornością. Objawy zakażenia mogą być różnorodne – u części pacjentów infekcja przebiega bezobjawowo, jednak u wielu występują bóle brzucha, wzdęcia, przewlekłe biegunki, utrata masy ciała i objawy niedożywienia. Charakterystyczna jest tłusta, cuchnąca biegunka wynikająca z zaburzeń wchłaniania tłuszczów. U dzieci objawy bywają bardziej nasilone, mogą prowadzić do zahamowania wzrostu i niedoborów witamin, szczególnie rozpuszczalnych w tłuszczach. Rzadziej występują objawy pozajelitowe, takie jak pokrzywki czy zmęczenie będące następstwem reakcji immunologicznej na obecność pasożyta. Diagnostyka lambliozy opiera się na badaniach kału, które pozwalają na wykrycie cyst lub trofozoitów. W niektórych przypadkach stosuje się testy immunoenzymatyczne wykrywające antygeny lamblii w próbkach kału lub badania molekularne, które są bardzo czułe i swoiste. Rozpoznanie różnicowe powinno uwzględniać inne przyczyny biegunek przewlekłych, takie jak nietolerancje pokarmowe, celiakia czy choroby zapalne jelit. Pacjenci często pytają, jak można uniknąć zakażenia – najważniejsze są właściwe praktyki higieniczne, unikanie picia nieprzegotowanej wody i dokładne mycie owoców oraz warzyw. Lekarze podkreślają, że nawet bezobjawowi nosiciele powinni być leczeni, ponieważ mogą stanowić źródło dalszych zakażeń. Rokowanie przy skutecznym leczeniu jest dobre – stosuje się leki przeciwpasożytnicze takie jak metronidazol czy albendazol, które zwykle skutecznie eliminują pasożyta. Profilaktyka wtórna obejmuje leczenie wszystkich członków rodziny w przypadku auklinowania, a także edukację dotyczącą higieny rąk. Lambliozą zainteresowana jest również medycyna podróży, ponieważ to jedna z najczęstszych przyczyn biegunki wśród turystów odwiedzających kraje tropikalne. Nowoczesne badania nad szczepionkami i naturalnymi lekami przeciwpierwotniakowymi mogą w przyszłości usprawnić walkę z tą chorobą. Dzięki prawidłowej diagnostyce i leczeniu możliwe jest szybkie ustąpienie objawów i powrót do pełni zdrowia, jednak nieleczona lamblioza potrafi trwać wiele miesięcy i znacząco pogarszać jakość życia.
