Malaria to jedna z najgroźniejszych chorób pasożytniczych wywoływana przez zarodźce Plasmodium przenoszone przez ukąszenie komarów z rodzaju Anopheles. Występuje głównie w krajach tropikalnych i subtropikalnych, a mimo wielu wysiłków profilaktycznych wciąż stanowi olbrzymie wyzwanie dla zdrowia publicznego. Chemioterapia malarii jest podstawą leczenia tej choroby i polega na stosowaniu leków przeciwpierwotniakowych, które różnią się mechanizmem działania, skutecznością wobec poszczególnych gatunków Plasmodium oraz zdolnością do walki z opornością pasożytów. Do klasycznych chemioterapeutyków należy chlorochina, stosowana przez wiele lat jako lek pierwszego wyboru, jednak obecnie jej skuteczność jest ograniczona z powodu szerokiej oporności Plasmodium falciparum. Innym historycznie ważnym lekiem była chinina – skuteczna, ale obarczona wieloma działaniami ubocznymi, takimi jak zaburzenia słuchu, szumy uszne czy nudności. Obecnie największe znaczenie kliniczne mają pochodne artemizyniny, takie jak artemeter i artesunat, które działają bardzo szybko, niszcząc formy pierwotniaka we krwi. Stosuje się je w terapii skojarzonej z innymi lekami, aby zapobiegać powstawaniu oporności. Kolejną grupę stanowią leki takie jak meflochina, atowakwon-proguanil, doksycyklina czy lumefantryna. Ich kombinacje, np. artemeter z lumefantryną, stanowią dziś standard w leczeniu ostrej malarii falciparum. Wybór chemioterapeutyku zależy od gatunku pasożyta, ciężkości choroby, regionu geograficznego i obecności oporności, a także od wieku pacjenta, ciąży czy chorób współistniejących. Skuteczne leczenie wymaga także dokładnej diagnostyki laboratoryjnej poprzez rozmaz krwi i identyfikację gatunku Plasmodium. Chemioterapia nie ogranicza się wyłącznie do leczenia ostrej choroby, ale także stosowana jest w profilaktyce nawrotów malarii vivax i ovale poprzez eliminację form przetrwalnikowych w wątrobie za pomocą prymachiny. Współczesne badania nad nowymi chemioterapeutykami koncentrują się na przezwyciężeniu rosnącej oporności pasożytów oraz na tworzeniu leków działających na różne etapy cyklu życiowego Plasmodium. Zrozumienie roli chemioterapeutyków i przestrzeganie zasad terapii skojarzonej jest kluczem w walce z malarią na świecie.
