Mammografia to jedno z najważniejszych badań przesiewowych w kierunku nowotworów piersi, uznawane za złoty standard w wykrywaniu zmian we wczesnym stadium, jednak jej wyniki nie zawsze są jednoznaczne i mogą prowadzić do tzw. fałszywie pozytywnych rozpoznań. Historia stosowania mammografii sięga lat 60. XX wieku i od tego czasu przyczyniła się do znaczącego spadku śmiertelności z powodu raka piersi, dzięki wczesnej diagnostyce i szybszemu wdrożeniu leczenia. Fałszywie pozytywny wynik oznacza, że na obrazie widoczna jest zmiana podejrzana o nowotwór, która w dalszej diagnostyce okazuje się łagodna, na przykład torbielą, zwapnieniem czy zmianą włóknistą. Przyczyny takich rezultatów wynikają głównie ze złożoności budowy piersi, szczególnie u młodszych kobiet o gęstym utkaniu gruczołowym, czy z trudności interpretacyjnych obrazu. Skutki fałszywie pozytywnego wyniku obejmują stres, lęk, konieczność dodatkowych badań jak USG, rezonans czy biopsja. Objawy kliniczne, które wymagają dalszej diagnostyki mimo wyniku mammografii, obejmują wyczuwalne guzki, ból piersi czy zmiany skórne. Diagnostyka różnicowa koncentruje się na rozróżnieniu zmian łagodnych od złośliwych, co często wymaga wykonania badań histopatologicznych. Leczenie w tym kontekście nie polega na terapii, lecz na odpowiednim prowadzeniu pacjentki, redukcji stresu i zapewnieniu dostępu do dalszych procedur diagnostycznych. Rokowanie dla kobiet z wynikiem fałszywie pozytywnym jest dobre, ponieważ zmiany okazują się niezłośliwe, jednak konsekwencje psychologiczne bywają trudne. Profilaktyka fałszywie pozytywnych wyników obejmuje korzystanie z mammografii cyfrowej o wysokiej rozdzielczości, stosowanie dodatkowych metod obrazowych przy gęstych piersiach oraz interpretację wyników przez doświadczonych radiologów. Nowoczesne badania skupiają się na wykorzystaniu sztucznej inteligencji i algorytmów uczenia maszynowego, które mogą wspierać radiologów w analizie obrazów i minimalizować ryzyko fałszywych alarmów. Pacjentki i ich bliscy powinni wiedzieć, że mimo tych mankamentów mammografia pozostaje jednym z najważniejszych badań profilaktycznych w onkologii i zwiększa szansę na całkowite wyleczenie raka piersi, dlatego nie należy rezygnować z jej wykonywania.
