Migdałki są częścią układu chłonnego i stanowią ważny element bariery immunologicznej organizmu, chroniąc przed infekcjami w obrębie górnych dróg oddechowych. Wyróżnia się migdałki podniebienne, gardłowy, językowy i trąbkowe, które razem tworzą tzw. pierścień Waldeyera. Budowa migdałków oparta jest na tkance limfatycznej wyposażonej w liczne grudki chłonne i krypty, gdzie dochodzi do kontaktu z antygenami i aktywacji limfocytów. Dzięki temu migdałki odgrywają istotną rolę w odporności zwłaszcza u dzieci, u których są dobrze rozwinięte. Z wiekiem ich znaczenie maleje, a u niektórych osób zmniejszają się samoistnie. Choroby migdałków obejmują przede wszystkim ostre zapalenia bakteryjne i wirusowe objawiające się bólem gardła, gorączką, trudnościami w połykaniu oraz powiększeniem węzłów chłonnych. Częste anginy paciorkowcowe mogą prowadzić do powikłań reumatologicznych i nerkowych. Migdałki bywają także powiększone z powodu przerostu, co może skutkować bezdechami sennymi, chrapaniem i przewlekłymi infekcjami. Diagnostyka opiera się na badaniu laryngologicznym, wymazach z gardła i badaniach obrazowych. Leczenie zależy od rodzaju schorzenia – w infekcjach wirusowych ogranicza się do leczenia objawowego, w bakteryjnych stosuje się antybiotyki, a w przewlekłych i nawracających zakażeniach konieczne może być usunięcie migdałków, czyli tonsillektomia. Zabieg ten przeprowadza się zarówno u dzieci, jak i dorosłych w przypadku powtarzających się angin, przerostu migdałków czy powikłań ropnych. Rehabilitacja po operacji polega na odpoczynku, odpowiednim nawodnieniu, unikaniu twardych pokarmów oraz przyjmowaniu leków przeciwbólowych. Profilaktyka pierwotna obejmuje wzmacnianie odporności, unikanie kontaktu z osobami chorymi i odpowiednią higienę jamy ustnej. Rokowanie u pacjentów po usunięciu migdałków jest dobre, ponieważ nawracające infekcje ustępują, a jakość życia znacząco się poprawia. Nowoczesne metody chirurgiczne, takie jak laserowa lub plazmowa tonsillektomia, są mniej inwazyjne i wiążą się z krótszym czasem rekonwalescencji, co stanowi dużą przewagę w leczeniu przewlekłych chorób migdałków. Warto pamiętać, że migdałki, choć niewielkie, pełnią ważne funkcje ochronne i ich rola w układzie immunologicznym szczególnie u dzieci jest nie do przecenienia.
