Moszna to zewnętrzna część męskiego układu płciowego, będąca workowatą osłoną zbudowaną ze skóry, tkanki podskórnej i mięśni gładkich, w której znajdują się jądra, najądrza, powrózki nasienne oraz naczynia krwionośne i limfatyczne. Jej głównym zadaniem jest utrzymywanie odpowiedniej temperatury jąder, niższej o około 2–3 stopnie od temperatury ciała, co umożliwia prawidłową spermatogenezę. Budowa moszny obejmuje skórę cienką i elastyczną, mięsień dźwigacz jądra, powięzie oraz przegrody wewnętrzne oddzielające oba jądra. Zaburzenia funkcji moszny prowadzą do wielu schorzeń, które mogą wpływać na płodność, komfort życia i zdrowie mężczyzny. Do najczęstszych chorób należą żylaki powrózka nasiennego, wodniaki jąder, torbiele najądrzy, przepukliny pachwinowe schodzące do moszny, urazy mechaniczne, a także choroby nowotworowe. Objawy, które powinny budzić niepokój, to ból, powiększenie moszny, guzki, asymetria, zaczerwienienie skóry czy uczucie ciężaru. Diagnostyka obejmuje badanie palpacyjne przez lekarza urologa, USG moszny, a w przypadku podejrzenia nowotworu również badania markerów nowotworowych i rezonans magnetyczny. Leczenie zależy od jednostki chorobowej – żylaki leczy się operacyjnie lub metodami wewnątrznaczyniowymi, wodniaki często wymagają zabiegu chirurgicznego, a nowotwory usuwane są wraz z jądrem i wymagają dalszego leczenia onkologicznego. Rehabilitacja po zabiegach obejmuje odpoczynek, stosowanie zimnych okładów, noszenie odpowiedniej bielizny podtrzymującej i unikanie nadmiernego wysiłku. Profilaktyka polega na regularnej samokontroli jąder, badaniach urologicznych i szybkim reagowaniu na zmiany. Pacjenci często pytają, czy ból moszny zawsze jest oznaką choroby – nie zawsze, ponieważ może być związany z urazem czy przejściowym stanem zapalnym, jednak nie wolno go lekceważyć. Rokowanie w chorobach moszny zależy od rodzaju schorzenia – w przypadku zmian łagodnych jest bardzo dobre, a w nowotworach decydujące znaczenie ma wczesne rozpoznanie. Znajomość budowy i funkcji moszny jest kluczowa dla zrozumienia jej roli w męskiej płodności i ogólnym zdrowiu.
