Nerwica „frontowa” (ostry stres bojowy) – objawy i jak wspierać bliskich

Nerwica frontowa, znana również jako ostry stres bojowy, to termin opisujący zaburzenia psychiczne pojawiające się u żołnierzy i osób uczestniczących w działaniach wojennych, często uważana za pierwowzór współczesnego zespołu stresu pourazowego. Historia tego pojęcia sięga I wojny światowej, gdy obserwowano masowe przypadki żołnierzy cierpiących na paraliż, drgawki, koszmary, lęki i niezdolność do walki, mimo braku widocznych obrażeń fizycznych. Obecnie rozumiemy, że nerwica frontowa jest reakcją organizmu na ekstremalne zagrożenie i traumatyczne wydarzenia. Typowe objawy obejmują bezsenność, koszmary senne, nadmierny lęk, irytację, obniżenie koncentracji, a także objawy somatyczne takie jak bóle brzucha, kołatania serca czy pocenie się. Pacjenci mogą mieć trudności w funkcjonowaniu społecznym, wycofywać się z relacji, odczuwać obojętność wobec otoczenia, a w najcięższych przypadkach rozwija się pełnoobjawowe PTSD. Diagnostyka polega na szczegółowym wywiadzie psychologicznym, ocenie objawów stresowych, a także rozpoznaniu różnicowym obejmującym depresję, zaburzenia lękowe czy zaburzenia adaptacyjne. Leczenie obejmuje psychoterapię indywidualną i grupową, terapię poznawczo-behawioralną, a w razie potrzeby farmakoterapię lekami przeciwdepresyjnymi i przeciwlękowymi. Niefarmakologiczne wsparcie obejmuje zapewnienie poczucia bezpieczeństwa, obecność bliskich, rozmowy wspierające, a także techniki relaksacyjne. Rokowanie zależy od stopnia nasilenia objawów i wsparcia, jakie otrzyma osoba poszkodowana – im szybciej zostanie otoczona pomocą psychologiczną, tym większa szansa na powrót do zdrowia psychicznego. Profilaktyka pierwotna obejmuje przygotowanie psychologiczne żołnierzy do działań stresujących, a wtórna – szybkie interwencje kryzysowe. Bliscy często pytają, jak mogą pomóc – najważniejsze jest słuchanie bez oceniania, zachęcanie do kontaktu ze specjalistą, dawanie poczucia akceptacji i cierpliwości. Praktyczne wskazówki obejmują rozpoznawanie sygnałów ostrzegawczych takich jak wycofanie, izolacja, bezsenność czy nadmierna drażliwość oraz reagowanie na nie poprzez zapewnienie pomocy i umożliwienie dostępu do terapii.