Noworodek to dziecko w pierwszych 28 dniach życia, którego organizm intensywnie przystosowuje się do funkcjonowania poza organizmem matki. Opieka nad noworodkiem jest jednym z kluczowych zadań neonatologii i pediatrii, a historia medycyny pokazuje, że wraz z postępem diagnostyki i technologii medycznych znacząco spadła śmiertelność noworodków, która w XIX wieku była bardzo wysoka. Pierwsze badania po narodzinach rozpoczynają się już w sali porodowej i obejmują ocenę w skali Apgar, czyli analizę czynności serca, oddychania, napięcia mięśniowego, reakcji na bodźce i koloru skóry. Kolejnym krokiem jest ocena masy ciała, długości, obwodu głowy oraz badania przesiewowe w kierunku chorób metabolicznych, wad wrodzonych czy zaburzeń słuchu. Ważna jest również profilaktyka poprzez szczepienia ochronne, między innymi przeciw gruźlicy i wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, które wykonuje się w pierwszych dobach życia. Opieka nad noworodkiem obejmuje karmienie naturalne lub sztuczne, dbanie o higienę, monitorowanie rozwoju fizycznego i psychomotorycznego oraz ścisłą obserwację potencjalnych objawów chorobowych, takich jak przedłużająca się żółtaczka, gorączka, trudności w oddychaniu czy nieprawidłowy przyrost masy ciała. Czynniki ryzyka zdrowotnego noworodka obejmują wcześniactwo, niską wagę urodzeniową, ciążę powikłaną chorobami matki, infekcje okołoporodowe i komplikacje podczas porodu. Typowe problemy zdrowotne okresu noworodkowego to żółtaczka fizjologiczna, kolki, problemy z karmieniem, infekcje i reakcje alergiczne. Diagnostyka powinna uwzględniać badania krwi, badania obrazowe w przypadku podejrzenia wad narządowych i badania mikrobiologiczne przy zakażeniach. Powikłania w okresie noworodkowym mogą prowadzić do zaburzeń rozwojowych, chorób przewlekłych lub hospitalizacji. Rodzice często pytają, jak rozpoznać niepokojące objawy – odpowiedzią jest obserwacja zachowania dziecka, regularne kontrole pediatryczne i szybkie reagowanie na gorączkę, trudności w oddychaniu i karmieniu. Leczenie noworodków zależy od rodzaju problemu i obejmuje zarówno wsparcie farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne, takie jak odpowiednie karmienie, pielęgnacja skóry czy wspieranie więzi emocjonalnej z rodzicami. Współczesne badania koncentrują się na rozwoju intensywnej terapii noworodka, szczepionkach nowej generacji oraz metodach wspierania wcześniaków. Rokowanie noworodków jest tym lepsze, im większa jest waga urodzeniowa i im mniej powikłań wystąpiło przy porodzie. Profilaktyka pierwotna zaczyna się jeszcze w czasie ciąży poprzez prowadzenie zdrowego trybu życia matki, odpowiednią dietę, unikanie używek i regularne badania kontrolne. W kolejnych tygodniach życia kluczowa jest edukacja rodziców, aby wiedzieli jak prawidłowo pielęgnować i chronić dziecko. Dobrze zorganizowana opieka i świadomość rodziców pozwala zmniejszyć ryzyko chorób i komplikacji oraz zapewnia prawidłowy rozwój w pierwszych miesiącach życia.
