ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, jest jednym z najczęściej diagnozowanych zaburzeń neurobiologicznych u dzieci, adolescencji oraz dorosłych. Historia badań nad ADHD sięga XIX wieku, kiedy to lekarze po raz pierwszy zwrócili uwagę na dzieci charakteryzujące się nieustannym ruchem i trudnościami w skupieniu się. Współcześnie ADHD traktowane jest jako zaburzenie neurorozwojowe związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem neuroprzekaźników w mózgu, przede wszystkim dopaminy i noradrenaliny. Objawy ADHD dzielą się na trzy główne grupy – nadruchliwość, impulsywność i zaburzenia koncentracji. Typowe są trudności w utrzymaniu uwagi w szkole czy pracy, częste rozkojarzenie, gubienie rzeczy, niemożność dokończenia rozpoczętych zadań, problem z organizacją i planowaniem. Impulsywność objawia się pochopnym działaniem, przerywaniem innym, trudnością w cierpliwym czekaniu czy wybuchami złości. Nadruchliwość natomiast widoczna jest w nieustannym poruszaniu się, wierceniu, potrzebie wykonywania wielu ruchów i problemie z dłuższym pozostaniem w jednym miejscu. U dorosłych ADHD może objawiać się chaosem w pracy i życiu osobistym, nawracającym stresem oraz trudnością w utrzymaniu relacji. Objawy rzadko występują wszystkie naraz, co utrudnia diagnozę i wymaga wnikliwego wywiadu psychologicznego oraz obserwacji. Rozpoznanie ADHD opiera się na kryteriach diagnostycznych ICD-10 i DSM-5, a różnicowanie obejmuje zaburzenia lękowe, depresję, zaburzenia zachowania, autyzm czy problemy wynikające z trudnej sytuacji rodzinnej. Leczenie ADHD jest wielokierunkowe i obejmuje zarówno farmakoterapię (metylfenidat, atomoksetyna, lisdeksamfetamina), jak i działania psychoterapeutyczne, psychoedukację oraz trening umiejętności społecznych. Ważne są także strategie niefarmakologiczne, takie jak ustalanie rutynowych harmonogramów dnia, techniki organizacji pracy i odpowiednie wsparcie szkolne. Pacjenci często pytają, czy ADHD można wyleczyć – nie, jest to zaburzenie przewlekłe, ale możliwe do skutecznego kontrolowania. Rokowanie u osób objętych leczeniem i terapią jest zazwyczaj dobre, a odpowiednia profilaktyka wtórna polega na szybkim wdrożeniu terapii i wspieraniu rozwoju dziecka. Jakość życia chorych znacznie się poprawia, jeśli otrzymują właściwe wsparcie od rodziny, pedagogów i specjalistów medycznych.
