Odra jest wysoce zakaźną chorobą wirusową wywoływaną przez wirusa z rodziny paramyksowirusów, przenoszoną drogą kropelkową poprzez kontakt z osobą zakażoną. W historii ludzkości odra była jedną z głównych przyczyn zgonów wśród dzieci, zanim wprowadzono skuteczne szczepienia ochronne. Obecnie mimo szerokiej dostępności szczepionki MMR łączącej ochronę przed odrą, świnką i różyczką choroba nadal występuje, szczególnie w populacjach, gdzie poziom wyszczepienia jest zbyt niski. Okres inkubacji odry wynosi zwykle od 7 do 14 dni, po czym pojawiają się pierwsze objawy zwiastunowe. Należą do nich gorączka, katar, kaszel, zapalenie spojówek i charakterystyczna nadwrażliwość na światło. Kilka dni później rozwija się wysypka plamista, początkowo zlokalizowana za uszami i na twarzy, a następnie rozprzestrzeniająca się na całe ciało. Inny charakterystyczny objaw to plamki Koplika, czyli białe wykwity w jamie ustnej. Choroba przebiega zwykle ciężko u małych dzieci, osób niedożywionych i dorosłych, a u niektórych pacjentów prowadzi do powikłań. Do najczęstszych zalicza się zapalenie płuc, biegunki, zapalenie ucha środkowego, a także poważne powikłania neurologiczne, w tym zapalenie mózgu i podostre stwardniające zapalenie mózgu, które może ujawnić się wiele lat po przechorowaniu. Diagnostyka opiera się zwykle na obrazie klinicznym, badaniach serologicznych wykrywających przeciwciała IgM i IgG oraz badaniach PCR w celu potwierdzenia zakażenia. Leczenie odry jest objawowe, ponieważ nie istnieje swoista terapia przeciwwirusowa – stosuje się leki przeciwgorączkowe, nawadnianie, odpowiednią dietę, a w niektórych przypadkach suplementację witaminą A, która zmniejsza ryzyko ciężkich powikłań u dzieci. Pacjenci z poważnymi powikłaniami mogą wymagać hospitalizacji i specjalistycznej opieki. Profilaktyka pierwotna polega na szczepieniach ochronnych, które zapewniają długotrwałą odporność i są najskuteczniejszym sposobem walki z chorobą. Rokowanie w przypadku odry bez powikłań jest dobre, jednak powikłania mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia, co czyni chorobę niezwykle niebezpieczną w przypadku wystąpienia epidemii. Pacjenci i ich bliscy powinni zwracać uwagę na szczepienia, a osoby, które zetknęły się z chorymi na odrę bez odporności, powinny skontaktować się z lekarzem w celu wdrożenia działań profilaktycznych. Odra jest przykładem choroby, której można skutecznie zapobiegać, a edukacja społeczeństwa w zakresie szczepień pozostaje kluczowa dla zdrowia publicznego.
