Operacja wrzodu żołądka to procedura chirurgiczna wykonywana w przypadkach powikłanych choroby wrzodowej, gdy leczenie farmakologiczne okazuje się nieskuteczne lub dochodzi do groźnych komplikacji. Choroba wrzodowa żołądka znana była już od starożytności, ale dopiero w XX wieku odkryto rolę Helicobacter pylori w jej etiologii. Dzięki temu farmakoterapia stała się główną metodą leczenia, a zabiegi chirurgiczne wykonuje się coraz rzadziej. Wskazaniami do operacji są krwawienie z wrzodu, perforacja ściany żołądka, zwężenie odźwiernika oraz brak poprawy po leczeniu zachowawczym. Objawy wskazujące na konieczność hospitalizacji to silny ból brzucha, wymioty fusowate, smoliste stolce, znaczna utrata masy ciała i anemia. Diagnostyka opiera się na endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego, badaniu histopatologicznym bioptatów oraz badaniach laboratoryjnych. Rozpoznanie różnicowe obejmuje nowotwór żołądka, zapalenie błony śluzowej i refluks. Przebieg zabiegu zależy od rodzaju operacji – klasyczna to resekcja części żołądka z wrzodem, czasem z odtworzeniem ciągłości przewodu pokarmowego metodą Billroth I lub II. Innym zabiegiem jest wagotomia, czyli przecięcie nerwów błędnych regulujących wydzielanie kwasu solnego. Operacja przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym, a czas trwania zależy od stopnia zaawansowania zmiany. Po zabiegu pacjent wymaga hospitalizacji i żywienia dożylnego lub przez sondę, a następnie stopniowego powrotu do diety doustnej. Rehabilitacja obejmuje dietę lekkostrawną, unikanie alkoholu, kawy, ostrych przypraw i regularne kontrole gastroenterologiczne. Profilaktyka wtórna to eradykacja Helicobacter pylori, a pierwotna unikanie czynników ryzyka jak palenie tytoniu czy przewlekłe stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Rokowanie zależy od stanu pacjenta i powikłań – operacja ratuje życie w ostrych przypadkach, a przy długotrwałej opiece medycznej jakość życia może być bardzo dobra. Pacjenci pytają często, czy po operacji można normalnie jeść – tak, ale wymaga to dostosowania diety i regularnych posiłków. Operacja wrzodu żołądka jest dziś wykonywana rzadziej, ale pozostaje skuteczną metodą w sytuacjach zagrażających życiu.
