Oponiak, nazywany także meningiomą, to nowotwór mózgu wywodzący się z komórek opon mózgowo-rdzeniowych, stanowiący jeden z najczęściej rozpoznawanych guzów wewnątrzczaszkowych u dorosłych. Choć większość oponiaków ma charakter łagodny i rośnie powoli, ich lokalizacja może prowadzić do poważnych problemów neurologicznych poprzez ucisk struktur mózgowia. Epidemiologia wskazuje, że częściej występują u kobiet, zwłaszcza po 40. roku życia, a jednym z czynników ryzyka jest ekspozycja na promieniowanie jonizujące oraz predyspozycje genetyczne związane z mutacjami, np. w chorobie Recklinghausena. Objawy oponiaków mogą być niespecyficzne i rozwijać się stopniowo – pacjenci skarżą się na bóle głowy, zawroty, zaburzenia widzenia, trudności z koncentracją, a w zależności od lokalizacji guza mogą pojawiać się objawy ogniskowe, takie jak niedowład kończyn, zaburzenia czucia czy utraty słuchu. Diagnostyka oponiaka opiera się na badaniach obrazowych – tomografii komputerowej oraz rezonansie magnetycznym, które pozwalają ocenić wielkość, lokalizację i charakter zmiany. Rozpoznanie różnicowe obejmuje inne guzy mózgu, tętniaki, torbiele czy przerzuty nowotworowe. Leczenie zależy od wielkości i tempa wzrostu guza – w przypadku niewielkich, bezobjawowych zmian możliwa jest obserwacja, a przy guzach objawowych stosuje się leczenie chirurgiczne, którego celem jest usunięcie zmiany. W trudnych lokalizacjach stosuje się radioterapię stereotaktyczną. Pacjenci pytają często, jakie jest rokowanie – łagodne oponiaki po całkowitym usunięciu mają bardzo dobre rokowanie, a powikłania są stosunkowo rzadkie, natomiast w przypadku guzów złośliwych rokowanie jest poważniejsze i wymaga intensywnego leczenia onkologicznego. Rehabilitacja po operacji obejmuje fizjoterapię, terapię logopedyczną i neuropsychologiczną w celu odzyskania maksymalnej sprawności. Profilaktyka pierwotna nie jest możliwa, natomiast wtórna polega na regularnych kontrolach obrazowych u osób zdiagnozowanych z guzem. Nowoczesne badania nad terapiami celowanymi i immunoterapią dają nadzieję na skuteczniejsze metody leczenia w przyszłości. Jakość życia pacjentów zależy od lokalizacji i rozległości guza, ale przy prawidłowej diagnostyce i leczeniu wielu chorych wraca do pełnej sprawności i aktywności.
