Ostre powikłania żylaków – pęknięcie i zakrzepica żył, jak je rozpoznać?

Żylaki kończyn dolnych są powszechnym schorzeniem wynikającym z niewydolności zastawek żylnych, które prowadzą do poszerzenia i wydłużenia naczyń krwionośnych widocznych pod skórą. Choć przez wiele osób traktowane są jako problem jedynie estetyczny, mogą prowadzić do poważnych ostrych powikłań, takich jak pęknięcie żylaka czy zakrzepica żył powierzchownych. Mechanizm powstawania żylaków obejmuje zaburzenia krążenia żylnego, które prowadzą do przewlekłego zastoju krwi, a w konsekwencji do stanów zapalnych i osłabienia ściany naczynia. Pęknięcie żylaka manifestuje się nagłym krwawieniem, często obfitym, które może stanowić zagrożenie życia u osób starszych lub przyjmujących leki przeciwzakrzepowe. Objawy pęknięcia obejmują pojawienie się rany krwawiącej na podudziu, która wymaga natychmiastowego ucisku i interwencji medycznej. Zakrzepica żył powierzchownych objawia się z kolei bolesnym obrzękiem, zaczerwienieniem i wyczuwalnym stwardnieniem w przebiegu chorej żyły. Nieleczona zakrzepica może się rozprzestrzenić do żył głębokich, co grozi groźną zatorowością płucną. Diagnostyka opiera się na badaniu klinicznym, USG Doppler oraz ocenie parametrów krzepnięcia. W różnicowaniu należy brać pod uwagę zapalenie tkanki podskórnej, urazy czy choroby skóry o podobnych objawach. Leczenie pękniętego żylaka polega na zaopatrzeniu krwawienia uciskiem, a następnie chirurgicznym zamknięciu naczynia lub wykonaniu skleroterapii. W przypadku zakrzepicy stosuje się leczenie przeciwzapalne, kompresjoterapię, a u pacjentów z większym ryzykiem powikłań – leki przeciwzakrzepowe. Rehabilitacja obejmuje noszenie pończoch uciskowych, unikanie długotrwałego stania lub siedzenia oraz dbanie o aktywność fizyczną poprawiającą krążenie kończyn dolnych. Pacjenci pytają często, jak rozpoznać niepokojące objawy – każde nagłe krwawienie z żylaka, narastający ból czy pojawienie się gorącego, twardego fragmentu żyły wymaga pilnej konsultacji lekarskiej. Rokowanie przy wczesnej interwencji jest dobre, jednak powikłania żylaków mogą stanowić zagrożenie życia. Profilaktyka pierwotna polega na zapobieganiu powstawaniu żylaków poprzez kontrolę masy ciała, aktywność fizyczną, unikanie palenia tytoniu i długotrwałego unieruchomienia, a także stosowanie kompresjoterapii w grupach ryzyka. Rozwój medycyny oferuje coraz skuteczniejsze i mniej inwazyjne metody leczenia, takie jak ablacja laserowa czy radiofrekwencyjna, które pozwalają uniknąć poważnych komplikacji i poprawiają komfort życia chorych.