Pasożyty to organizmy cudzożywne, które bytują w organizmach innych gatunków, czerpiąc z nich korzyści i powodując szkody zdrowotne u gospodarza. Mogą występować u ludzi, zwierząt i roślin, obejmując szeroką grupę pasożytów wewnętrznych jak pierwotniaki, robaki płaskie i nicienie oraz pasożyty zewnętrzne takie jak wszy, pluskwy czy kleszcze. Historia badań nad pasożytami sięga starożytności, kiedy już Hipokrates opisywał choroby związane z ich obecnością, a współczesna parazytologia wskazuje, że blisko jedna trzecia populacji światowej może być nosicielem pasożytów wewnętrznych. Do najczęstszych źródeł zakażeń należą zakażona żywność, nieprzegotowana woda, kontakt ze zwierzętami czy przenoszenie drogą płciową. Objawy zakażenia pasożytami są bardzo zróżnicowane i zależą od gatunku – mogą obejmować bóle brzucha, biegunki, nudności, utratę masy ciała, problemy skórne, świąd odbytu, przewlekłe zmęczenie i obniżenie odporności. Niektóre pasożyty, jak tasiemiec czy glista ludzka, mogą przez lata rozwijać się w organizmie praktycznie bezobjawowo, aż do momentu poważnych komplikacji takich jak niedrożności jelit, zapalenia narządów wewnętrznych czy powikłania neurologiczne. Diagnostyka opiera się na badaniu kału, analizach krwi, endoskopii oraz testach serologicznych. W rozpoznaniu różnicowym należy uwzględniać inne przyczyny biegunek i dolegliwości jelitowych, a także choroby autoimmunologiczne. Leczenie obejmuje stosowanie leków przeciwpasożytniczych takich jak albendazol, metronidazol, mebendazol czy preparaty antymalaryczne w przypadku pierwotniaków. Niezwykle ważnym elementem leczenia jest równoczesna profilaktyka wtórna – higiena osobista, mycie rąk, odpowiednia obróbka termiczna żywności, zabezpieczenie się przed ukąszeniami owadów i regularne odrobaczanie zwierząt domowych. Pacjenci często pytają, czy można całkowicie wyeliminować ryzyko zakażenia pasożytami – odpowiedź brzmi, że nie, ale można je maksymalnie ograniczyć stosując zasady higieny i profilaktyki. Powikłania nieleczonych infekcji mogą obejmować przewlekłe stany zapalne, niedobory witamin, anemię, a także uszkodzenia wątroby czy mózgu. Rokowania są dobre jeżeli diagnoza zostanie postawiona we wczesnym etapie, a terapia wdrożona szybko. Nowoczesne badania kliniczne poszukują szczepionek przeciw niektórym pasożytom oraz opracowują nowe leki o mniejszej toksyczności dla pacjenta.
