Depresja to poważne zaburzenie psychiczne, które charakteryzuje się długotrwałym obniżeniem nastroju, utratą zdolności odczuwania radości, zaburzeniami koncentracji i motywacji, a także objawami somatycznymi. Historia psychiatrii wskazuje, że depresja była znana już w starożytności pod nazwą melancholia, jednak dopiero współczesna medycyna potrafi skutecznie ją diagnozować i leczyć. Pierwsze objawy depresji bywają subtelne i często mylone z przemęczeniem lub chwilowym kryzysem. Do najczęstszych sygnałów ostrzegawczych należą przewlekłe zmęczenie, utrata zainteresowań, problemy ze snem, nieustające poczucie smutku, pesymizm, drażliwość i problemy z pamięcią. Nietypowe objawy obejmują dolegliwości somatyczne – bóle głowy, brzucha, serca czy mięśni, które nie mają wyjaśnienia medycznego. Czynniki ryzyka obejmują predyspozycje genetyczne, przewlekły stres, traumy, choroby przewlekłe i zaburzenia gospodarki neuroprzekaźników. Diagnostyka opiera się na wywiadzie psychiatrycznym, testach psychologicznych, obserwacji objawów oraz ocenie skalami depresji. Rozpoznanie różnicowe obejmuje nerwice, zaburzenia lękowe, psychozy i choroby somatyczne dające podobne objawy. Leczenie pierwszych objawów depresji polega najczęściej na psychoterapii, przede wszystkim terapii poznawczo-behawioralnej. W poważniejszych przypadkach stosuje się farmakoterapię, głównie leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI i SNRI. Skuteczne mogą być także metody wspomagające – regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta, higiena snu, medytacja i wsparcie najbliższych. Rehabilitacja osób z depresją obejmuje programy terapeutyczne, zajęcia grupowe i stopniowy powrót do aktywności. Rokowanie jest dobre, jeśli choroba zostanie wcześnie rozpoznana i odpowiednio leczona, natomiast brak leczenia prowadzi do przewlekłej postaci oraz ryzyka samobójstwa. Profilaktyka polega na redukcji stresu, dbaniu o zdrowy styl życia, szybkim reagowaniu na pierwsze objawy i korzystaniu z pomocy specjalistów. Pacjenci i ich bliscy często pytają kiedy należy zgłosić się po pomoc – odpowiedź brzmi: jak najszybciej po zauważeniu niepokojących symptomów utrzymujących się dłużej niż dwa tygodnie.
