Plamki Fordycea to niewielkie, żółtawe lub białe grudki pojawiające się na granicy warg lub błony śluzowej jamy ustnej, które są zmienną anatomiczną gruczołów łojowych. Definicja Plamek Fordycea odnosi się do nieinwazyjnych, łagodnych zmian, które nie są związane z procesem chorobowym ani zakażeniem. W literaturze medycznej Plamki te opisano już w XIX wieku, a ich fizjologiczny charakter został potwierdzony licznymi badaniami epidemiologicznymi, które wykazały ich obecność u znacznej części populacji, bez względu na wiek czy płeć. Czynniki ryzyka ich powstania są w zasadzie nieznane, ponieważ stanowią one naturalny element anatomiczny, jednak część osób zwraca uwagę na nasilanie się ich widoczności przy niektórych schorzeniach skóry lub stanach hormonalnych. Zazwyczaj Plamki Fordycea są bezobjawowe, nie towarzyszy im ból, świąd ani pieczenie, co odróżnia je od zmian patologicznych. Rzadko mogą być przez pacjentów mylone z innymi zmianami skórnymi lub zmianami chorobowymi, dlatego ważne jest prawidłowe rozpoznanie. Plamki te nie ulegają przebarwieniom ani rozrostowi, nie powodują powikłań ani nie przekształcają się w zmiany nowotworowe. Diagnostyka opiera się na badaniu klinicznym oraz wykluczeniu innych patologii takich jak krosty, przebarwienia czy zmiany o charakterze zakaźnym. Rozpoznanie różnicowe obejmuje m.in. pryszcze, liszaj płaski, grzybicę jamy ustnej, czy inne zmiany dermatologiczne. Leczenie nie jest konieczne, gdyż Plamki Fordycea nie stanowią zagrożenia zdrowotnego, jednak w sytuacjach estetycznych pacjenci mogą skonsultować się z dermatologiem lub stomatologiem w celu ewentualnego usunięcia zmian metodami laserowymi lub krioterapią. Rehabilitacja nie jest wymagana, a profilaktyka wtórna także nie ma uzasadnienia klinicznego. Rokowanie jest jednoznacznie dobre, zmiany pozostają stabilne przez całe życie. W profilaktyce pierwotnej nie ma specyficznych zaleceń, jednak dbałość o higienę jamy ustnej oraz zdrowy styl życia korzystnie wpływa na kondycję błon śluzowych. Praktyczne wskazówki dla pacjentów obejmują świadomość, że Plamki Fordycea nie są groźne, nie wymagają leczenia, a ich obecność nie powinna budzić lęku. W przypadku jakichkolwiek zmian w obrębie błon śluzowych lub skóry należy zgłosić się do lekarza celem wykluczenia innych schorzeń. Nowe metody diagnostyczne i badania kliniczne podkreślają znaczenie różnicowania Plamek Fordycea od innych patologii, co zapobiega niepotrzebnym terapiom i stresowi pacjenta.
