Poronienie – główne przyczyny i profilaktyka powtarzających się strat ciąż

Poronienie to utrata ciąży przed 22. tygodniem, a jego wystąpienie stanowi jedno z najtrudniejszych doświadczeń dla kobiet i ich rodzin. Szacuje się, że nawet 10–20% klinicznie rozpoznanych ciąż kończy się poronieniem, a wiele strat w pierwszych tygodniach pozostaje nierozpoznanych, gdyż traktowane są jako obfite krwawienie miesiączkowe. Z historycznego punktu widzenia badania nad przyczynami poronień prowadzone są od dziesięcioleci, a współczesna medycyna potrafi wskazać coraz więcej czynników ryzyka. Do głównych przyczyn należą zaburzenia genetyczne płodu, które odpowiadają za około połowę przypadków, w tym aberracje chromosomowe uniemożliwiające prawidłowy rozwój zarodka. Kolejną grupę stanowią czynniki anatomiczne, takie jak wady macicy, zrosty wewnątrzmaciczne, mięśniaki czy niewydolność szyjki macicy. Ważne są także zaburzenia hormonalne, zwłaszcza niedoczynność tarczycy, zespół policystycznych jajników i niedobór progesteronu, a także choroby metaboliczne jak cukrzyca o złej kontroli czy otyłość. Istotny wpływ mają również czynniki immunologiczne – obecność przeciwciał antyfosfolipidowych, toczeń rumieniowaty układowy i inne choroby autoimmunologiczne znacznie zwiększają ryzyko powtarzających się strat. Infekcje bakteryjne i wirusowe, zwłaszcza w obrębie układu moczowo-płciowego, również bywają podłożem problemu. Ważnym, często bagatelizowanym aspektem są czynniki środowiskowe – palenie tytoniu, alkohol, stres, zmęczenie, narażenie na toksyny i promieniowanie. Objawy zagrażającego poronienia to przede wszystkim krwawienie z dróg rodnych, bóle podbrzusza, uczucie parcia, a w badaniu USG nieprawidłowy rozwój zarodka lub brak czynności serca płodu. Diagnostyka poronień nawracających obejmuje badania genetyczne pary, badania hormonalne, ocenę anatomiczną macicy, badania w kierunku zakażeń oraz testy immunologiczne. Leczenie i profilaktyka zależą od przyczyny – stosuje się suplementację progesteronu, leczenie endokrynologiczne, zabiegi chirurgiczne korygujące wady macicy, leczenie tromboprofilaktyczne w przypadku zespołu antyfosfolipidowego. Coraz częściej wykorzystuje się heparynę drobnocząsteczkową i małe dawki aspiryny jako profilaktykę przeciwzakrzepową u pacjentek z zaburzeniami krzepnięcia. Zaleca się także stosowanie suplementacji kwasu foliowego, witaminy D, odpowiednią dietę, redukcję masy ciała przy otyłości i unikanie używek. W profilaktyce powtarzających się strat istotna jest także opieka psychologiczna i wsparcie emocjonalne, ponieważ stres i trauma po poronieniu mogą nasilać problemy zdrowotne. Rokowanie zależy od przyczyny – wiele kobiet mimo wcześniejszych strat może urodzić zdrowe dziecko, jeśli wdrożone zostanie odpowiednie leczenie. Postęp badań klinicznych nad immunomodulacją i nowymi metodami diagnostyki daje nadzieję na skuteczniejsze zapobieganie powtarzającym się poronieniom.