Priapizm – co to jest i dlaczego wymaga pilnej interwencji medycznej?

Priapizm to stan chorobowy polegający na przedłużającym się, bolesnym i niezależnym od pobudzenia seksualnego wzwodzie prącia, który utrzymuje się powyżej 4 godzin i stanowi stan nagły wymagający natychmiastowej interwencji medycznej. Wynika on z zaburzeń odpływu krwi z ciał jamistych, co prowadzi do niedotlenienia tkanek i ryzyka trwałego uszkodzenia narządu. Historia opisu tego schorzenia sięga czasów starożytnych, a nazwa wywodzi się od Priapa, greckiego bóstwa płodności. Priapizm dzieli się na dwie główne postacie: niskoprzepływowy, najczęstszy, związany z zastojem krwi i ryzykiem martwicy, oraz wysokoprzepływowy, rzadszy, zwykle spowodowany urazem. Przyczyny obejmują choroby hematologiczne, takie jak anemia sierpowata, białaczka, nowotwory, urazy rdzenia kręgowego, powikłania farmakoterapii lekami psychotropowymi czy iniekcjami do ciał jamistych oraz nadużywanie narkotyków. Objawy to silny i narastający ból prącia, sztywność trzonu przy jednoczesnym zwiotczeniu żołędzi. Diagnostyka polega na wywiadzie, badaniu fizykalnym oraz badaniu gazometrycznym krwi z ciał jamistych pozwalającym odróżnić typ niskoprzepływowy od wysokoprzepływowego. Bez szybkiego leczenia rozwija się martwica tkanek, zaburzenia erekcji i konieczność amputacji. Leczenie zależy od typu priapizmu – w postaci niedokrwiennej stosuje się aspirację krwi z ciał jamistych i iniekcję leków obkurczających naczynia, a w dalszej kolejności zabiegi chirurgiczne przywracające odpływ krwi. W postaci wysokoprzepływowej często wystarczy obserwacja lub embolizacja tętnic uszkodzonych po urazie. Profilaktyka obejmuje leczenie chorób podstawowych, unikanie substancji wywołujących priapizm i ostrożne stosowanie leków iniekcyjnych. Pacjenci często pytają, czy priapizm można wyleczyć całkowicie – przy szybkim leczeniu szansa na odzyskanie pełnej sprawności seksualnej jest wysoka, natomiast zwłoka prowadzi do trwałych uszkodzeń. Nowoczesne badania kliniczne koncentrują się na terapiach farmakologicznych i technikach chirurgicznych poprawiających skuteczność leczenia oraz ograniczających ryzyko impotencji. To schorzenie, które wymaga szybkiego działania i świadomości pacjentów co do jego powagi.