Produkty nasilające objawy reumatoidalnego zapalenia stawów – czego unikać?

Reumatoidalne zapalenie stawów jest przewlekłą, autoimmunologiczną chorobą zapalną, w której układ odpornościowy atakuje tkanki stawowe, prowadząc do bólu, obrzęku, sztywności i w dłuższej perspektywie do nieodwracalnego uszkodzenia stawów. Choroba dotyka zarówno kobiet, jak i mężczyzn, najczęściej między 30. a 60. rokiem życia, a jej przebieg jest przewlekły i postępujący. Leczenie obejmuje farmakoterapię lekami modyfikującymi przebieg choroby i lekami biologicznymi, jednak nie mniej istotną rolę odgrywa dieta, w której niektóre produkty mogą nasilać stan zapalny i objawy choroby. Badania wskazują, że spożywanie dużej ilości tłuszczów nasyconych, cukrów prostych i produktów wysoko przetworzonych prowadzi do zwiększonego stanu zapalnego i pogorszenia objawów reumatoidalnego zapalenia stawów. Do produktów, których należy unikać, zaliczają się czerwone mięso, wędliny, żywność typu fast food, słodycze, napoje gazowane, a także produkty bogate w sól i tłuszcze trans występujące w margarynach i wyrobach cukierniczych. Alkohol, zwłaszcza w nadmiernych ilościach, dodatkowo osłabia działanie leków oraz może przyspieszać destrukcję stawów. Nabiał pełnotłusty oraz nadmiar glutenu u części chorych również może intensyfikować objawy zapalne. Historia badań nad związkiem diety z RZS pokazuje, że już od lat 90. XX wieku zaczęto obserwować, iż odpowiednie żywienie może modyfikować przebieg choroby i wspierać leczenie. Typowe objawy zaostrzeń związanych z nieprawidłową dietą to zwiększony ból i sztywność poranna, nasilone obrzęki, ograniczona ruchomość i uczucie zmęczenia. Diagnostyka stanu chorego opiera się na regularnych badaniach markerów zapalnych i ocenie klinicznej, a rozpoznanie różnicowe obejmuje inne zapalne choroby stawów, takie jak dna moczanowa czy łuszczycowe zapalenie stawów. Postępowanie terapeutyczne obejmuje oprócz farmakoterapii również dostosowaną dietę przeciwzapalną, bogatą w kwasy tłuszczowe omega-3, świeże warzywa i owoce, produkty pełnoziarniste oraz źródła białka roślinnego. Niefarmakologiczne rekomendacje obejmują rehabilitację ruchową, fizjoterapię i techniki relaksacyjne. Profilaktyka wtórna opiera się na świadomym unikaniu produktów nasilających stan zapalny oraz regularnym monitorowaniu objawów. Rokowanie u chorych na RZS znacząco się poprawia przy wczesnym wdrożeniu terapii i kontroli czynników środowiskowych, w tym diety. Pacjenci i ich bliscy powinni być świadomi, że nawet niewielkie zmiany żywieniowe mogą przyczynić się do zmniejszenia dolegliwości i poprawy jakości życia. Praktyczne wskazówki obejmują unikanie produktów wysokoprzetworzonych, ograniczenie mięsa czerwonego na rzecz ryb bogatych w kwasy omega-3 oraz eliminację nadmiaru soli i cukru, co w połączeniu z farmakoterapią wspiera leczenie i pozwala na dłuższe zachowanie sprawności.