Choć prostata powszechnie kojarzy się wyłącznie z mężczyznami, w literaturze medycznej coraz częściej pojawia się pojęcie „prostaty kobiecej”, odnoszące się do gruczołów i przewodów okołocewkowych znanych jako gruczoły Skene’a. Struktury te znajdują się w przedniej ścianie pochwy w pobliżu cewki moczowej i mogą odgrywać rolę w funkcjonowaniu układu moczowo-płciowego kobiet. Historycznie ich opisów dokonywano już w XIX wieku, natomiast pełna wiedza na temat ich znaczenia rozwija się dopiero w ostatnich dekadach dzięki badaniom obrazowym i histologicznym. Prostata kobieca, choć niewielka, zawiera tkankę gruczołową produkującą wydzielinę podobną do męskiej cieczy preejakulacyjnej, a niektóre badania sugerują, że może mieć znaczenie w procesach seksualnych i orgazmie kobiecym. Przyczyny problemów w obrębie gruczołów Skene’a mogą obejmować infekcje układu moczowego, torbiele, przewlekłe stany zapalne oraz zmiany nowotworowe, choć występują one bardzo rzadko. Objawy chorób mogą być nietypowe: ból podczas stosunku, pieczenie przy oddawaniu moczu, nawracające infekcje, czasami wyciek wydzieliny z cewki. Diagnostyka wymaga badania ginekologicznego, cytologii, badań obrazowych takich jak USG i rezonans magnetyczny oraz czasem badania histopatologicznego. Różnicowanie obejmuje zapalenie pęcherza moczowego, infekcje pochwy, endometriozę czy zmiany nowotworowe. Leczenie zależy od przyczyny – w przypadku infekcji stosuje się antybiotyki, w chorobach przewlekłych przeciwzapalne preparaty farmakologiczne, a w torbielach lub podejrzeniu nowotworu interwencje chirurgiczne. Rehabilitacja obejmuje dbanie o prawidłową higienę intymną, unikanie czynników drażniących oraz regularne kontrole u ginekologa. Profilaktyka pierwotna to przede wszystkim zdrowy tryb życia, odpowiednia dieta, unikanie przewlekłych zakażeń oraz stosowanie zabezpieczeń w kontaktach seksualnych. Rokowanie w przypadku chorób „prostaty kobiecej” jest na ogół dobre, a pacjentki po wyleczeniu odzyskują komfort życia intymnego i moczowego. Wzrost zainteresowania rolą organu zawdzięczamy nowym badaniom klinicznym, które sugerują, że gruczoły Skene’a pełnią ważną funkcję zarówno w ochronie cewki moczowej przed infekcjami, jak i w odczuwaniu przyjemności seksualnej. Pacjentki często pytają, czy prostata u kobiet rzeczywiście istnieje – odpowiedź brzmi: tak, lecz jest to odpowiednik męskiego gruczołu krokowego o mniejszym znaczeniu klinicznym, niemniej wart uwagi w diagnostyce ginekologicznej.
