Rak tchawicy jest rzadko występującym nowotworem złośliwym dróg oddechowych, który stanowi mniej niż 1 procent wszystkich nowotworów układu oddechowego, jednak ze względu na swoje umiejscowienie jest wyjątkowo groźny i trudny w leczeniu. Najczęściej występuje u dorosłych w średnim i starszym wieku, a jego rozwój może być związany z przewlekłym narażeniem na substancje drażniące oraz paleniem tytoniu. Do innych czynników ryzyka zaliczamy wcześniej występujące nowotwory głowy i szyi, narażenie środowiskowe na pyły przemysłowe oraz mutacje genetyczne. Objawy raka tchawicy często pojawiają się późno, kiedy guz zaczyna utrudniać przepływ powietrza przez drogi oddechowe. Do typowych objawów należą przewlekły kaszel, chrypka, duszność, świszczący oddech, krwioplucie oraz częste infekcje dróg oddechowych. W zaawansowanych stadiach mogą pojawić się trudności w połykaniu i ból promieniujący do szyi. Diagnostyka obejmuje badanie endoskopowe tchawicy, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny oraz biopsję tkanki. Różnicowanie wymaga odróżnienia zmian zapalnych czy łagodnych guzów tchawicy od nowotworów złośliwych. Leczenie raka tchawicy zależy od lokalizacji guza i stopnia jego zaawansowania. Podstawową metodą jest zabieg chirurgiczny polegający na resekcji zajętego odcinka tchawicy z późniejszą rekonstrukcją, jednak nie zawsze jest on możliwy ze względu na położenie guza lub zbyt duże rozprzestrzenienie choroby. W takich przypadkach stosuje się radioterapię lub chemioterapię jako leczenie uzupełniające lub paliatywne w celu zmniejszenia objawów i poprawy jakości życia pacjenta. Nowoczesne metody obejmują także zastosowanie laseroterapii, brachyterapii, stentów tchawiczych i immunoterapii, które wspierają udrażnianie dróg oddechowych i poprawiają komfort oddychania. Pacjenci zadają pytania, czy rak tchawicy jest wyleczalny – odpowiedź zależy od stopnia zaawansowania, ale wczesne rozpoznanie i leczenie chirurgiczne dają największe szanse na wyleczenie. Powikłania wynikające z braku leczenia obejmują niedotlenienie, nawracające zapalenia płuc i zgon z powodu niewydolności oddechowej. Rokowanie jest zróżnicowane i w dużej mierze zależy od skuteczności leczenia operacyjnego. Profilaktyka polega na unikaniu dymu tytoniowego, ochronie dróg oddechowych przed czynnikami drażniącymi, szybkim leczeniu infekcji oraz regularnych badaniach w przypadku przewlekłych problemów oddechowych. Rozwój nauki nad nowymi terapiami zwiększa szansę pacjentów na skuteczną pomoc, a interdyscyplinarne podejście obejmujące chirurgów, onkologów i pulmonologów umożliwia kompleksową opiekę nad chorymi.
