Rekonstrukcja piersi bez użycia implantów to szeroka dziedzina chirurgii plastycznej i onkologicznej, której celem jest odtworzenie naturalnego wyglądu piersi po mastektomii, urazach, wadach wrodzonych lub deformacjach związanych z leczeniem nowotworów. W przeciwieństwie do tradycyjnych metod opierających się na protezach silikonowych czy implantach solnych, rekonstrukcja autologiczna wykorzystuje własne tkanki pacjentki, co pozwala uzyskać bardziej naturalny efekt wizualny i dotykowy oraz zmniejsza ryzyko powikłań związanych z ciałami obcymi. Historia technik autologicznych sięga XX wieku, gdy zaczęto rozwijać metody przenoszenia płatów skórno-mięśniowych. Dziś stosowane są nowoczesne techniki mikrochirurgiczne, takie jak płat DIEP z powłok brzusznych, płat TMG z uda czy płat LD z mięśnia najszerszego grzbietu. Czynnikiem ryzyka wymagającym rozważenia jest ogólny stan zdrowia pacjentki, choroby towarzyszące takie jak cukrzyca, palenie tytoniu czy otyłość, które zwiększają ryzyko martwicy tkanek i powikłań gojenia. Najczęstsze objawy i dolegliwości po zabiegu obejmują obrzęk, ból, ograniczenie ruchomości, a nietypowe mogą wskazywać na infekcję lub niedokrwienie płata. Diagnostyka przedoperacyjna opiera się na ocenie stanu naczyń krwionośnych za pomocą badań obrazowych, takich jak angio-TK lub rezonans magnetyczny. Leczenie polega na chirurgicznej rekonstrukcji i starannej rehabilitacji, a podstawowe metody obejmują płaty wolne lub uszypułowane, które wymagają zaawansowanej wiedzy mikrochirurgicznej. Istotna jest profilaktyka powikłań poprzez odpowiednie przygotowanie pacjentki i kontrolę chorób towarzyszących. Pacjentki często pytają o czas rekonwalescencji, który wynosi od kilku tygodni do kilku miesięcy, o poziom bólu i możliwość karmienia piersią oraz o trwałość efektów estetycznych. Badania kliniczne coraz częściej analizują zastosowanie technik regeneracyjnych, takich jak komórki macierzyste i tkanka tłuszczowa, aby poprawić jakość efektów i zmniejszyć blizny. Rehabilitacja fizyczna pomaga w odzyskaniu zakresu ruchu ramienia i zmniejszeniu ryzyka obrzęku chłonnego. Rokowanie jest korzystne, a jakość życia pacjentek po rekonstrukcji piersi znacząco się poprawia, co potwierdzają dane dotyczące zdrowia psychicznego i satysfakcji z życia intymnego. Profilaktyka pierwotna obejmuje przede wszystkim edukację w zakresie badań profilaktycznych raka piersi i zdrowego stylu życia, co pozwala zmniejszyć ryzyko konieczności mastektomii. Pacjentki i ich bliscy powinni mieć dostęp do wsparcia psychologicznego, grup wsparcia oraz informacji o nowoczesnych metodach rekonstrukcji, które stale się rozwijają i dają coraz lepsze rezultaty estetyczne i funkcjonalne.
