Rozstanie z bliską osobą, niezależnie od tego, czy wynika z rozpadu związku, rozwodu, czy śmierci, jest jednym z najsilniejszych czynników stresowych w życiu człowieka i bardzo często prowadzi do objawów depresyjnych. Z perspektywy psychologicznej utrata więzi emocjonalnej skutkuje poczuciem pustki, żalu, osamotnienia i utraty sensu życia. W historii badań nad zdrowiem psychicznym wiele publikacji podkreśla, że reakcja żałoby i smutku jest naturalnym procesem adaptacyjnym, jednak u części osób może przekształcić się w depresję wymagającą interwencji specjalisty. Czynniki ryzyka wystąpienia depresji po rozstaniu obejmują wcześniejsze epizody zaburzeń nastroju, brak wsparcia społecznego, wysoką zależność emocjonalną od partnera, traumatyczny przebieg rozstania oraz współistniejące problemy zdrowotne. Objawy depresji obejmują długotrwały smutek, brak energii, zaburzenia snu, utratę apetytu, spadek koncentracji, poczucie winy, a w cięższych przypadkach myśli samobójcze. Powikłaniami są zaburzenia lękowe, uzależnienia od alkoholu i leków oraz pogorszenie ogólnego stanu zdrowia. Diagnostyka opiera się na wywiadzie psychiatrycznym i stosowaniu skal oceniających nasilenie depresji, a różnicowanie polega na odróżnieniu naturalnej żałoby od klinicznej depresji, której objawy są intensywniejsze i dłużej się utrzymują. Leczenie obejmuje psychoterapię – indywidualną, grupową lub rodzinną – a w cięższych przypadkach farmakoterapię przeciwdepresyjną. Rehabilitacja psychiczna opiera się na odbudowie poczucia własnej wartości, nauce radzenia sobie z emocjami oraz odbudowie życia społecznego. Profilaktyka polega na dbaniu o higienę psychiczną, poszukiwaniu wsparcia wśród rodziny i przyjaciół, korzystaniu z pomocy psychologa oraz angażowaniu się w aktywności, które przynoszą satysfakcję. Rokowanie zależy od skali problemu, ale w większości przypadków stopniowe odzyskiwanie równowagi psychicznej jest możliwe dzięki wsparciu otoczenia i terapii. W nowoczesnych metodach terapii podkreśla się rolę mindfulness, medytacji, aktywności fizycznej i technik relaksacyjnych, które zmniejszają napięcie psychiczne. Praktycznymi wskazówkami dla osób po rozstaniu są unikanie izolacji, akceptacja emocji jako naturalnej części procesu zdrowienia, podtrzymywanie kontaktów społecznych oraz rezygnacja z destrukcyjnych sposobów radzenia sobie, jak nadużywanie alkoholu. Bliscy osoby w depresji powinni być wyczuleni na objawy alarmowe i wspierać chorego w poszukiwaniu profesjonalnej pomocy.
