Rzęsistkowica to jedna z najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową, wywoływana przez pasożyta Trichomonas vaginalis. Historia badań nad rzęsistkiem sięga XIX wieku, kiedy to po raz pierwszy udało się zidentyfikować pierwotniaka pod mikroskopem i powiązać go z objawami infekcji układu moczowo-płciowego. Choroba dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn, choć u kobiet objawy są bardziej nasilone i łatwiej zauważalne. Do zakażenia dochodzi głównie podczas kontaktów seksualnych bez zabezpieczenia, ale pasożyt może być także przenoszony poprzez wspólne używanie ręczników, bielizny czy innych przedmiotów higienicznych. Czynniki ryzyka obejmują dużą liczbę partnerów seksualnych, brak stosowania prezerwatyw, obniżoną odporność oraz współistniejące choroby przenoszone drogą płciową. Objawy rzęsistkowicy u kobiet to przede wszystkim pieniste, żółto-zielone upławy o nieprzyjemnym zapachu, świąd, pieczenie, ból w dolnej części brzucha i dyskomfort podczas stosunku. U mężczyzn infekcja często przebiega bezobjawowo, ale może powodować zapalenie cewki moczowej, ból i pieczenie przy oddawaniu moczu lub wyciek z ujścia cewki. Przebieg choroby nieleczonej może prowadzić do przewlekłych stanów zapalnych, powikłań w postaci niepłodności, a także zwiększonego ryzyka zakażeń wirusami HIV i HPV. Diagnostyka rzęsistkowicy opiera się na badaniu ginekologicznym, ocenie objawów oraz badaniach laboratoryjnych takich jak mikroskopia wymazu, hodowla pasożyta czy testy PCR. W rozpoznaniu różnicowym uwzględnia się grzybicę pochwy i bakteryjne zapalenie pochwy. Leczenie opiera się na farmakoterapii – najczęściej stosuje się metronidazol lub tynidazol w postaci doustnej lub dopochwowej, a kuracji powinni poddać się oboje partnerzy jednocześnie, aby uniknąć nawrotów. Niefarmakologiczne wsparcie polega na utrzymaniu higieny intymnej, stosowaniu bawełnianej bielizny i unikaniu irygacji pochwy, które mogą zaburzać naturalną florę bakteryjną. Rehabilitacja po chorobie to działania przywracające naturalną równowagę mikroflory, w tym stosowanie probiotyków dopochwowych i doustnych. Rokowanie pacjentów przy właściwym leczeniu jest bardzo dobre, a większość zakażeń zostaje całkowicie wyleczona. Profilaktyka pierwotna obejmuje edukację seksualną, stosowanie prezerwatyw i dbanie o higienę intymną, natomiast wtórna – szybkie zgłaszanie się do lekarza w przypadku objawów. Pacjenci i ich partnerzy muszą być świadomi, że zakażenie często przebiega bezobjawowo, dlatego kontrola lekarska i leczenie wszystkich partnerów seksualnych jest konieczne. Współczesne badania nad rzęsistkowicą wskazują na potencjalne terapie alternatywne z użyciem nowych leków przeciwpasożytniczych i szczepionek, które w przyszłości mogłyby zapobiegać nawrotom infekcji.
