Skala Apgar to jeden z najważniejszych narzędzi stosowanych na całym świecie w neonatologii do szybkiej i skutecznej oceny stanu zdrowia noworodka tuż po porodzie. Stworzona w 1952 roku przez amerykańską lekarkę Virginię Apgar, pozwala w ciągu zaledwie jednej minuty ocenić podstawowe funkcje życiowe dziecka i podjąć decyzję o ewentualnej konieczności interwencji medycznej. Skala opiera się na pięciu kryteriach: kolorze skóry, częstości akcji serca, reakcji na bodźce, napięciu mięśniowym oraz oddychaniu. Każde z tych kryteriów oceniane jest w skali od 0 do 2 punktów, a maksymalna suma 10 punktów oznacza optymalny stan zdrowia noworodka. Wynik 7-10 punktów uznawany jest za prawidłowy, 4-6 wskazuje na umiarkowaną potrzebę wsparcia, a 0-3 na ciężki stan wymagający natychmiastowej resuscytacji. Ocena w skali Apgar wykonywana jest rutynowo po 1. i 5. minucie życia dziecka, a w razie wątpliwości również później. Przyczyny obniżonej punktacji mogą obejmować powikłania okołoporodowe, niedotlenienie wewnątrzmaciczne, wcześniactwo, schorzenia genetyczne czy infekcje. Objawy niskiej punktacji to blade lub sine zabarwienie skóry, brak reakcji na bodźce, słabe napięcie mięśniowe i problemy z oddychaniem. Diagnostyka w takich przypadkach obejmuje dodatkowe badania laboratoryjne, monitorowanie saturacji, gazometrię krwi oraz konsultacje specjalistyczne. Leczenie i interwencja zależą od przyczyny – może to być tlenoterapia, wentylacja wspomagana, podawanie leków czy intensywna opieka neonatologiczna. Niefarmakologiczne wsparcie obejmuje również kangurowanie, opiekę rodzicielską i ciepłotę środowiska, które wspomagają rozwój noworodka. Rokowanie dzieci z niską punktacją w skali Apgar zależy od szybkości i skuteczności interwencji – wiele noworodków osiąga pełne zdrowie przy odpowiedniej opiece, choć w ciężkich przypadkach niska punktacja może wiązać się z ryzykiem powikłań neurologicznych. Najczęstsze pytania rodziców dotyczą tego, czy niski wynik w skali Apgar oznacza trwałe uszkodzenia – nie, wynik odzwierciedla chwilowy stan zdrowia, a dalszy rozwój zależy od wielu czynników. Profilaktyka pierwotna polega na właściwej opiece prenatalnej, kontroli ciśnienia i cukrzycy u matki, unikania używek i przestrzegania zaleceń ginekologa. Współczesne badania koncentrują się na udoskonaleniu wczesnych metod oceny noworodków, w tym wykorzystaniu monitorowania elektronicznego i obrazowania funkcji mózgu. Skala Apgar pozostaje jednak złotym standardem, prostym i skutecznym narzędziem ratującym życie milionów dzieci na całym świecie.
