Syropy na kaszel to jedne z najczęściej stosowanych preparatów stosowanych w leczeniu objawowym infekcji dróg oddechowych, które różnią się mechanizmem działania w zależności od rodzaju kaszlu – suchego lub mokrego. Kaszel suchy to odruch bezproduktywny, męczący i drażniący błonę śluzową, natomiast kaszel mokry wiąże się z obecnością wydzieliny wymagającej odkrztuszenia. Historia stosowania syropów na kaszel sięga starożytności, gdzie już wtedy używano miodu, ziół i wyciągów roślinnych do łagodzenia dolegliwości ze strony układu oddechowego. Współcześnie mamy do dyspozycji szeroką gamę leków dostępnych bez recepty oraz preparatów przepisywanych przez lekarza. Syropy na kaszel suchy najczęściej zawierają substancje hamujące odruch kaszlu działające na poziomie ośrodka kaszlu w mózgu, takie jak dekstrometorfan, butamirat czy kodeina, choć ta ostatnia ze względu na ryzyko uzależnienia jest rzadziej stosowana. Syropy łagodzące podrażnienie błony śluzowej zawierają także substancje powlekające i osłaniające, np. wyciągi z prawoślazu, porostu islandzkiego czy babki lancetowatej. Z kolei syropy na kaszel mokry działają wykrztuśnie i mukolitycznie, rozrzedzając zalegającą wydzielinę i ułatwiając jej usuwanie. Do najczęściej stosowanych substancji należą ambroksol, bromheksyna, acetylocysteina, karbocysteina oraz gwajafenezyna. Równie popularne są syropy roślinne z ekstraktami z bluszczu, tymianku czy pierwiosnka, które wspomagają proces odkrztuszania. Wybierając syrop należy zawsze dostosować go do rodzaju kaszlu – stosowanie preparatu hamującego kaszel w sytuacji mokrego może pogorszyć stan chorego, utrudniając oczyszczanie dróg oddechowych. Syropy mogą wywoływać działania niepożądane takie jak senność, zawroty głowy, biegunki czy reakcje alergiczne, dlatego istotne jest przestrzeganie dawek i okresu stosowania podanych w ulotce lub zaleconych przez lekarza. Diagnostyka różnicująca rodzaj kaszlu ma kluczowe znaczenie – przewlekły kaszel trwający powyżej 8 tygodni wymaga dokładnej diagnostyki pod kątem astmy, refluksu żołądkowo-przełykowego czy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. W leczeniu wspomagającym warto zadbać o odpowiednie nawodnienie, inhalacje, nawilżanie powietrza i unikanie dymu tytoniowego. Najczęściej zadawane pytania pacjentów dotyczą tego, który syrop jest najskuteczniejszy, czy można stosować go jednocześnie z innymi lekami oraz jak długo czekać na poprawę. Odpowiedź zależy od rodzaju kaszlu i przyczyny jego występowania, ale w większości przypadków objawy ustępują w ciągu kilku dni przy prawidłowym stosowaniu preparatów. Profilaktyka polega na wzmacnianiu odporności, unikaniu kontaktu z alergenami i zanieczyszczeniami oraz wczesnym reagowaniu na pierwsze objawy infekcji. Nowe badania kliniczne koncentrują się na łączeniu tradycyjnych leków wykrztuśnych z substancjami immunomodulującymi, które mogłyby wspierać organizm w walce z infekcją, a tym samym zmniejszać ryzyko przewlekłego kaszlu.
