Helicobacter pylori to gram-ujemna bakteria spiralna, która kolonizuje błonę śluzową żołądka i dwunastnicy, będąc jedną z głównych przyczyn zapalenia żołądka, wrzodów trawiennych oraz raka żołądka. Walka z tym mikroorganizmem bazuje obecnie głównie na antybiotykoterapii skojarzonej z lekami hamującymi wydzielanie kwasu solnego, jednak rosnąca oporność na leki i nawracające zakażenia wymuszają poszukiwanie nowych rozwiązań profilaktyczno-terapeutycznych, takich jak szczepionki. Szczepionka przeciw Helicobacter pylori ma za zadanie stymulować układ odpornościowy do rozpoznania specyficznych antygenów bakterii i eliminacji jej z organizmu lub zapobiegania kolonizacji przewodu pokarmowego. Mechanizm działania szczepionki opiera się na indukcji zarówno odpowiedzi humoralnej, jak i komórkowej, co teoretycznie pozwala na długotrwałą ochronę. Historia opracowywania szczepionek przeciw Helicobacter pylori sięga kilku dekad, jednak dopiero najnowsze badania kliniczne przynoszą obiecujące wyniki, chociaż żaden preparat nie został jeszcze w pełni zatwierdzony do powszechnego stosowania. W zależności od formuły szczepionki, stosuje się szczepionki podawane doustnie lub dożylnie, a także wprowadza się różnorodne adiuwanty zwiększające odpowiedź immunologiczną. Przyczyny opracowania szczepionki są mocno uzasadnione epidemiologicznie, ponieważ Helicobacter pylori zakaża około połowę populacji świata i jest istotnym czynnikiem ryzyka dla chorób układu pokarmowego. Typowe objawy zakażenia obejmują ból i pieczenie w nadbrzuszu, nudności, wymioty, wzdęcia, a w zaawansowanych stadiach niedokrwistość czy powikłania nowotworowe. Diagnostyka opiera się na testach oddechowych, serologicznych, endoskopowych z biopsją i testach ureazowych. Szczepionka miałaby znaczenie w profilaktyce pierwotnej i wtórnej, redukując potrzebę antybiotykoterapii i wywołując trwałą odporność. Leczenie farmakologiczne nadal pozostaje standardem, ale szczepionka w przyszłości ma szansę stanowić ważne uzupełnienie terapii i narzędzie zapobiegania zakażeniom. Rehabilitacja i profilaktyka polegają na odpowiednim stylu życia, diecie ograniczającej czynniki drażniące oraz kontrolowaniu stanu błony śluzowej żołądka. Pytania pacjentów dotyczą m.in. skuteczności szczepionki i jej dostępności – obecnie jest to wciąż etap badań eksperymentalnych, ale jej wprowadzenie mogłoby zrewolucjonizować leczenie chorób przewodu pokarmowego związanych z Helicobacter. Aktualne badania kliniczne prowadzą do opracowania bardziej skutecznych i bezpiecznych wersji szczepionek, a także identyfikacji grup ryzyka, które najbardziej skorzystałyby z jej podania. W praktyce medycznej szczepionka przeciw Helicobacter pylori jest traktowana jako przyszłość profilaktyki schorzeń gastroenterologicznych, zwłaszcza w dobie rosnącej antybiotykooporności i potrzeby ograniczenia stosowania leków o działaniu ubocznym.
