Ucho jest jednym z kluczowych narządów zmysłów człowieka, odpowiedzialnym nie tylko za odbiór bodźców akustycznych, ale także za utrzymanie równowagi i orientacji przestrzennej. Anatomicznie ucho dzieli się na trzy główne części: ucho zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne. Ucho zewnętrzne obejmuje małżowinę uszną i przewód słuchowy zewnętrzny, których zadaniem jest prowadzenie fal dźwiękowych do błony bębenkowej. Ucho środkowe składa się ze struktur takich jak błona bębenkowa, kosteczki słuchowe – młoteczek, kowadełko i strzemiączko – które przekazują drgania do ucha wewnętrznego. Ucho wewnętrzne, zwane także błędnikiem, zawiera ślimak odpowiedzialny za przekształcanie bodźców akustycznych w impulsy nerwowe oraz układ przedsionkowy regulujący zmysł równowagi. Zaburzenia w obrębie tych struktur prowadzą do wielu chorób uszu, które mogą objawiać się niedosłuchem, bólem, szumami usznymi, zawrotami głowy czy zaburzeniami równowagi. Do najczęstszych schorzeń należą zapalenie ucha zewnętrznego oraz środkowego, perforacje błony bębenkowej, przewlekłe wysiękowe zapalenie ucha, otoskleroza, choroba Ménière’a czy nowotwory w obrębie ucha. Epidemiologicznie zapalenia uszu są szczególnie częste u dzieci, podczas gdy przewlekłe choroby ucha wewnętrznego częściej dotyczą osób dorosłych i w podeszłym wieku. Ryzyko rozwoju chorób uszu zwiększa narażenie na hałas, infekcje górnych dróg oddechowych, urazy mechaniczne, a także nieprawidłowa higiena uszu. Objawy mogą być zarówno typowe, jak szumy uszne czy ból w okolicy ucha, jak i nietypowe, takie jak zawroty głowy lub nudności, które wynikają z zaburzeń w błędniku. Diagnostyka obejmuje m.in. otoskopię, badania audiometryczne, tympanometrię, a w trudniejszych przypadkach również tomografię komputerową czy rezonans magnetyczny. Rozpoznanie różnicowe uwzględnia inne przyczyny niedosłuchu, np. związane z uszkodzeniem nerwu słuchowego, guzem kąta mostowo-móżdżkowego czy powikłaniami neurologicznymi. Leczenie chorób uszu może być farmakologiczne, obejmujące antybiotyki, leki przeciwzapalne czy preparaty miejscowe, jak również chirurgiczne, np. drenaż jamy bębenkowej lub operacje rekonstrukcyjne. Rehabilitacja pacjentów z trwałym uszkodzeniem słuchu wiąże się z zastosowaniem aparatów słuchowych czy implantów ślimakowych, a także z terapią surdologopedyczną. Profilaktyka obejmuje unikanie nadmiernego hałasu, regularne kontrole laryngologiczne, prawidłową higienę uszu oraz szybkie leczenie infekcji. Rokowanie zależy od rodzaju i przebiegu choroby – niektóre schorzenia mają charakter przemijający, podczas gdy inne mogą prowadzić do trwałej utraty słuchu i pogorszenia jakości życia. W ostatnich latach prowadzone są badania nad nowymi metodami leczenia szumów usznych czy regeneracji komórek słuchowych, co otwiera perspektywę skuteczniejszych terapii w przyszłości. Ucho jako narząd pełni niezwykle istotną rolę w codziennym funkcjonowaniu człowieka, dlatego szybka diagnostyka i odpowiednia terapia są kluczowe dla zachowania zdrowia i komfortu pacjentów.
