USG piersi to bezinwazyjne, bezbolesne badanie diagnostyczne wykorzystujące ultradźwięki do oceny budowy tkanek gruczołu piersiowego, które odgrywa kluczową rolę w profilaktyce i diagnostyce schorzeń piersi, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Badanie to charakteryzuje się tym, że nie wykorzystuje promieniowania jonizującego, co czyni je bezpiecznym dla pacjenta, także w okresie ciąży czy karmienia piersią. Historia rozwoju ultrasonografii w medycynie sięga lat 50. XX wieku, a ultrasonografia piersi pojawiła się jako standardowa metoda diagnostyczna na przełomie lat 70. i 80., zyskując obecnie status podstawowego narzędzia w ocenie zmian gruczołowych. Przebieg badania USG piersi jest prosty i szybki – pacjentka leży na plecach, a lekarz lub diagnosta medyczny przesuwa po skórze piersi specjalną głowicę pokrytą żelem, który poprawia przewodzenie fal ultradźwiękowych. Podczas badania można ocenić strukturę tkanek, wykryć guzki, torbiele, zmiany zapalne, a także powiększone węzły chłonne. USG pozwala także na monitoring znanych zmian i pomoc w precyzyjnym pobraniu materiału do biopsji. Wśród wykrywanych patologii znajdują się zmiany łagodne, takie jak torbiele, gruczolakowłókniaki, a także podejrzane guzki wymagające dalszej diagnostyki. Nietypowe sytuacje to wykrycie zwapnień, zgrubień skóry czy zmian sugerujących nowotwór złośliwy. Badanie USG piersi jest również stosowane w diagnostyce bólów piersi niezwiązanych z cyklem miesiączkowym, podejrzenia zmian zapalnych lub ropni. Diagnostyka ultrasonograficzna pozwala na różnicowanie charakteru zmian guzkowych oraz ocenę ich unaczynienia przy użyciu nowoczesnych technik Dopplera. Ponadto USG umożliwia ocenę okolicznych struktur, takich jak węzły chłonne pachowe. Różnicowanie jest szczególnie ważne, by odróżnić zmiany łagodne od złośliwych i podjąć właściwe dalsze kroki diagnostyczno-terapeutyczne. Jeśli podczas badania zostaną wykryte zmiany, które wzbudzają podejrzenie nowotworu, niezbędne jest wykonanie biopsji cienkoigłowej lub gruboigłowej, a następnie konsultacja onkologiczna. Wskazania do wykonania USG piersi to m.in. obecność guzków wyczuwalnych palpacyjnie, bóle, zmiany dermatologiczne, wyciek z brodawki, podejrzenie zapalenia czy ropnia piersi, a także jako uzupełnienie mammografii u kobiet młodszych lub kobiet z gęstą tkanką piersi. Rehabilitacja i dalsza opieka po wykryciu zmian zależą od rozpoznania – w przypadku zmian łagodnych konieczne jest okresowe monitorowanie, zaś zmiany złośliwe wymagają kompleksowego leczenia interdyscyplinarnego. Rokowanie zależy od wcześniej wykrytego stadium choroby, dlatego profilaktyka pierwotna oraz regularne badania USG piersi są niezwykle ważne dla zdrowia kobiet. Pacjentki powinny być świadome, że USG piersi to szybkie, nieinwazyjne badanie, które może uratować życie dzięki wczesnemu wykryciu zmian nowotworowych. Współczesne badania kliniczne rozwijają metody obrazowania 3D, elastografię i sztuczną inteligencję, które zwiększają dokładność diagnostyki ultrasonograficznej. Praktyczne wskazówki dla kobiet obejmują regularne samobadanie piersi, zgłaszanie wszelkich niepokojących objawów lekarzowi oraz planowanie badań profilaktycznych zgodnie z zaleceniami specjalistów.
