Uzależnienie od amfetaminy to poważne zaburzenie psychiczne i somatyczne wynikające z chronicznego stosowania tej silnie działającej substancji psychoaktywnej, która wywołuje euforię, wzrost energii oraz poczucie zwiększonej sprawności. Amfetamina działa przede wszystkim poprzez zwiększenie uwalniania neuroprzekaźników takich jak dopamina i noradrenalina, co prowadzi do intensywnego pobudzenia układu nerwowego. Historia nadużywania amfetaminy sięga połowy XX wieku, kiedy lek zaczęto stosować zarówno w terapii medycznej, jak i niestety nielegalnie rekreacyjnie. Uzależnienie rozwija się bardzo szybko, ponieważ doświadczane efekty euforyczne powodują szybkie powstawanie silnej potrzeby ponownego przyjęcia substancji. Skutki uzależnienia od amfetaminy są rozległe i obejmują zarówno sferę psychiczną, jak i fizyczną. Do najczęstszych konsekwencji należą zaburzenia nastroju, stany lękowe, paranoja, psychozy, agresja oraz zaniedbanie higieny i obowiązków. Fizyczne objawy to wzrost ciśnienia, zaburzenia rytmu serca, utrata masy ciała, drżenia, zaburzenia snu, a w długim okresie uszkodzenia nerek i wątroby. Uzależnienie wpływa także negatywnie na życie społeczne, relacje rodzinne oraz funkcjonowanie w pracy. Diagnostyka polega na wywiadzie medycznym, ocenie stanu psychicznego i fizycznego pacjenta oraz badaniach laboratoryjnych potwierdzających obecność amfetaminy w organizmie. Różnicowanie obejmuje inne zaburzenia psychiczne o podobnych objawach oraz zespół odstawienia. Leczenie wymaga kompleksowego podejścia obejmującego detoksykację, terapię psychologiczną (terapia poznawczo-behawioralna, terapia motywacyjna), wsparcie psychiatryczne oraz działania rehabilitacyjne mające na celu odbudowę zdrowia psychicznego i fizycznego. W procesie terapii istotna jest również praca z rodziną i środowiskiem pacjenta. Rokowanie zależy od intensywności uzależnienia, wsparcia otoczenia oraz zaangażowania w leczenie. Profilaktyka pierwotna skupia się na edukacji młodzieży i dorosłych na temat zagrożeń związanych z narkotykami, a także na promocji zdrowego stylu życia. Praktyczne wskazówki dla osób uzależnionych i ich bliskich to poszukiwanie pomocy w specjalistycznych ośrodkach leczenia uzależnień, unikanie sytuacji sprzyjających nawrotom oraz zdrowa dieta i aktywność fizyczna. Uzależnienie od amfetaminy jest poważnym problemem wymagającym profesjonalnej pomocy, a odpowiednio wcześnie podjęta terapia może zapobiec dalszym negatywnym skutkom i poprawić jakość życia osoby uzależnionej.
