Czerniak to jeden z najbardziej agresywnych nowotworów skóry, którego powstanie wiąże się głównie z nadmierną ekspozycją na promieniowanie UV, predyspozycjami genetycznymi, jasnym fototypem skóry oraz osłabionym układem odpornościowym. Ostatnie lata przyniosły coraz więcej badań nad rolą witaminy D i wapnia w profilaktyce i leczeniu nowotworów, w tym również czerniaka. Witamina D znana jest z prawidłowej gospodarki wapniowo-fosforanowej i zdrowia kości, ale pełni także kluczowe funkcje w regulacji układu immunologicznego, hamowaniu proliferacji komórek nowotworowych i indukcji apoptozy. Wapń natomiast wspiera mechanizmy komórkowe i mineralizację kości, ale jego nadmiar lub niedobór może wpływać pośrednio na metabolizm komórek. Hipoteza dotycząca roli witaminy D w ochronie przed czerniakiem związana jest z obserwacjami, że osoby z wyższym poziomem tej witaminy we krwi mają niższe ryzyko zachorowania. Badania epidemiologiczne sugerują, że suplementacja witaminy D może mieć działanie ochronne, choć wyniki nie są całkowicie jednoznaczne. Z kolei rola wapnia jest bardziej złożona – uważany jest za ważny dla wielu procesów w organizmie, ale nadmierna suplementacja wapnia nie zawsze wykazuje korzystny wpływ w profilaktyce raka skóry. Objawy czerniaka obejmują nieprawidłowe zmiany barwnikowe na skórze, nieregularne znamiona, swędzenie, krwawienie i owrzodzenie. Diagnostyka opiera się na dermatoskopii, biopsji i badaniach histopatologicznych. Rozpoznanie różnicowe obejmuje inne zmiany skórne jak znamiona atypowe czy rak podstawnokomórkowy. Leczenie czerniaka obejmuje chirurgiczne wycięcie zmiany, immunoterapię, chemioterapię i terapie celowane. Suplementacja witaminy D i wapnia może stanowić element profilaktyczny i wspierający leczenie, ale nigdy nie zastępuje metod onkologicznych. Pacjenci pytają często, czy suplementacja tych składników może zmniejszyć ryzyko raka – w świetle badań wydaje się, że prawidłowy poziom witaminy D w organizmie może korzystnie wpływać na system odpornościowy i hamowanie procesów nowotworowych. Rokowanie w czerniaku zależy od stopnia zaawansowania i odpowiedzi na terapię, a profilaktyka pierwotna polega przede wszystkim na unikaniu nadmiernej ekspozycji na UV, stosowaniu filtrów przeciwsłonecznych i kontrolowaniu znamion skórnych. Najnowsze badania kliniczne nadal analizują wpływ witaminy D i wapnia na procesy nowotworowe, a wyniki pokazują, że suplementacja może poprawiać stan ogólny chorych, wzmacniać odporność i redukować ryzyko niektórych nowotworów, choć dowody w przypadku czerniaka wymagają dalszych analiz.
