Zapalenie macicy, czyli endometritis, to choroba ginekologiczna związana z wystąpieniem stanu zapalnego błony śluzowej macicy, a niekiedy także obejmującego mięśniówkę i warstwę surowiczą. Schorzenie to dotyczy głównie kobiet po porodach, poronieniach, zabiegach ginekologicznych, ale także może rozwijać się w przebiegu chorób przenoszonych drogą płciową. Definicja obejmuje zarówno ostre zapalenie macicy, związane z nagłymi objawami, jak i przewlekłe, które może przebiegać skrycie i prowadzić do problemów z płodnością. Historia choroby jest ściśle związana z rozwojem położnictwa i ginekologii, gdy w przeszłości często występowała gorączka połogowa, będąca powikłaniem septycznym. Współcześnie dzięki antybiotykom i aseptyce liczba zachorowań znacznie się zmniejszyła, lecz nadal stanowi istotny problem zdrowotny kobiet na całym świecie. Przyczyny to najczęściej infekcje bakteryjne, zwłaszcza paciorkowce, gronkowce, bakterie beztlenowe czy chlamydie. Czynniki ryzyka to skomplikowane porody, zabiegi łyżeczkowania jamy macicy, cesarskie cięcie, wkładki wewnątrzmaciczne, a także częste zmiany partnerów seksualnych. Objawy zapalenia macicy obejmują gorączkę, bóle podbrzusza, upławy o nieprzyjemnym zapachu, krwawienia poza miesiączką, uczucie ogólnego osłabienia, dreszcze, a w przypadkach przewlekłych mogą być skąpe i objawiać się głównie nieprawidłowymi plamieniami i problemami z zajściem w ciążę. Nieleczone zapalenie może powodować powikłania takie jak zapalenie przydatków, tworzenie się ropni, a nawet sepsę. W diagnostyce stosuje się wywiad, badanie ginekologiczne, badania mikrobiologiczne i cytologiczne, badania krwi, czasem ultrasonografię przezpochwową. Rozpoznanie różnicowe obejmuje inne stany zapalne narządu rodnego, nowotwory endometrium czy powikłania po zabiegach. Leczenie zapalenia macicy opiera się na antybiotykach dobranych do wyników posiewu, lekach przeciwzapalnych i przeciwbólowych oraz w przypadku ciężkich zakażeń hospitalizacji. Niekiedy konieczne jest mechaniczne opróżnienie jamy macicy, np. w przypadku zalegających tkanek po porodzie czy poronieniu. W leczeniu wspomagającym stosuje się probiotyki, leki wzmacniające odporność oraz dbałość o regenerację organizmu. Rehabilitacja polega na kontroli ginekologicznej, unikanie współżycia w trakcie leczenia i stosowaniu zaleceń lekarza. Profilaktyka wtórna wiąże się z szybkim reagowaniem na pierwsze objawy i regularnymi badaniami, profilaktyka pierwotna to unikanie ryzykownych zachowań seksualnych, dbanie o higienę intymną, właściwa opieka okołoporodowa oraz zabiegi w warunkach aseptycznych. Rokowanie przy szybkiej diagnostyce i leczeniu jest dobre, pacjentki wracają do zdrowia i mogą planować macierzyństwo. Częste pytania dotyczą długości leczenia, możliwości nawrotów i wpływu na płodność, a także sposobów wzmacniania naturalnej bariery ochronnej. Nowoczesne badania kliniczne koncentrują się na terapii celowanej antybiotykami o mniejszym wpływie na mikroflorę oraz na diagnostyce molekularnej ułatwiającej wykrycie patogenu. Zapalenie macicy wymaga odpowiedniej uwagi i leczenia, ale dzięki współczesnej medycynie większość pacjentek ma szansę na pełny powrót do zdrowia i dobrą jakość życia.
